Uçakta Exit (Çıkış) Kapısı Nedir?

Yolcu kapılarını kurallara uygun açmak ve kapatmak kabin görevlilerinin görevidir.

Uçaklarda üç çeşit kapı bulunur:

 1. Acil çıkış kapısı,

 2. Yolcu biniş ve iniş kapısı,

 3. Servis kapısıdır.

Bu kapılar uçak gövdesinin ön, orta ve arka kısmında yer alır. Yolcular genellikle uçağın ön ve arka kapılarını yolcu merdivenleri ya da finger denen köprüler vasıtasıyla kullanır. Uçak firmalarına göre kapıların yerleri değişebilir.

Uçak kapılarının farklı yerde olmasının iki sebebi vardır. Bunlar:

1. Acil çıkışlarda karmaşa yaşanmaması,

2. Yolcuların koltuk sıralarına göre bu kapıları kullanarak hem rahatlarını sağlamak hem de uçağın yer operasyonunu daha hızlı tamamlamaktır.

Uçakta Exit (Acil Çıkış) Kapısı, Uçuş Esnasında Açılabilir Mi?

Hemen hemen herkesin aklına ya bu kapılar uçuş sırasında basınç kaybına sebep olur mu ya da açılarak uçuş emniyetini riske atar mı sorusu gelebilir. Ancak, kapılardan dolayı sorun olmayacağını lütfen bilin ve bu konudaki yersiz endişelenmeyin. 

Uçak irtifa kazandıkça kabin ile dışarısı arasında basınç farkı oluşur. Dışarıda azalan basınç, içeriden dışarıya doğru kapıyı gövdeye doğru yapıştırır. Açma kolu çevrilirken uçağın içine doğru geri gelecek sonra dışarı itilerek açılacak şekilde tasarlanmıştır. Dolayısıyla uçuş sırasında basınç farkından dolayı kapıların açılması mümkün değildir.

Bu kapılar elektronik sistemlerle kontrol edilir ve yerdeyken açmak ne denli kolaysa uçuş sırasında açmak mümkün değildir. Çünkü kilit sistemleri uçağın yerde olduğunda devre dışı kalacak şekilde tasarlanmıştır.

Neden Acil Çıkış Koltukları Tercih Edilir?

İlk uçak koltuklarının hasırdan yapıldığını bilmiyorum biliyor muydunuz? Günümüz teknolojisini düşününce ya da bunu gençlere söyleyince çok ütopik gibi geliyor. Bugün uçaklarda konfor çok üst seviyelerdedir. Aynı zamanda ticari işletme olan havayolları da koltuk mesafesini minimumda tutarak nasıl daha fazla yolcu taşıyacağını maliyetler açısından düşünmektedir.

Koltuk mesafesi azaltılarak bir sıra koltuk ilave edilmesi havayolu şirketlerini memnun ederken konforuna düşkün özellikle uzun boylu yolcuların business koltuktan sonra ilk tercihi daha geniş diz mesafesine sahip olmak için bu acil çıkış koltukları olur. Ancak unutmayın güvenlik tedbiri nedeniyle bu koltuklar geriye yaslanmaz. Acil çıkışında bulunan bu koltuklar yolcuların acil bir durumda çıkışa erişmelerini kolaylaştırmak amacıyla geniş tasarlanır. Acil çıkış koltukları, uçağın tahliyesinde  çıkış noktası olacak olan kapı ve pencere çıkışına doğrudan erişimi olan yerlerdir.

Acil Çıkış Koltuklarında Oturan Yolcuların Sorumlulukları Nedir?

Havacılıkta alınan tüm tedbirler uçuş güvenliğine göredir. Acil bir durumda yolcu tahliyesini sağlamak için dizayn edilmiş acil çıkış kapıları ve burada bulunan koltuklar da yolcunun daha geniş mesafede oturması için değildir.

Burada oturan yolcuların sorumlulukları vardır. Beklenmedik bir tahliye anında burada oturan yolcu, acil çıkış kapısını açmaya ve acil tahliyeye yardımcı olmakla yükümlüdür.

Acil Çıkış Koltuklarında Kimler Oturamaz?

T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü genelgesine göre tahliye anında kabin ekibi ile koordineli olarak çalışacak yolcuları sivil havacılık müdürlükleri gerekli nitelikleri belirler. Buna göre aşağıdaki yolcular bu koltuklarda seyahat edemez. Bunlar:

– Hızlı hareket edemeyecek yolcular,

– Zihinsel veya fiziksel engelliler,

– Belirli bir kilonun üzerindeki yolcular,

– Bebek ve çocuk yolcular,

–  Sınır dışı edilen ve tutuklu yolcular,

– Evcil hayvanıyla seyahat eden yolcular,

– Acil çıkış kapısının açılmasını hızla yapamayacak yolcular,

– Havacılık lisanı olarak kabul edilen İngilizce ya da kabin görevlileri tarafından konuşulan dilleri bilmeyen yolcular,

– Kabin ekibinin bilgilendirmesi ile bu koltukta oturmanın görev ve sorumlulukları yerine getireceğini kabul etmeyen yolculardır.

Havayolu İşletmecisinin Acil Çıkış Koltuklarındaki Yolcuya Karşı Sorumlulukları

T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü 51859319-010.06.02/E.2162 sayılı Genelge ile göre havayolu işleticisinin sorumluluklarını belirler. Buna göre;

– Uçakta Exit acil çıkış koltuklarının boş bırakılmaması için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak,

– Bu koltuklarda seyahat edecek yolculara acil çıkışın yeri, kullanımı ve sorumlulukları hakkında  bilgilendirme yapmak,

– Genelgede bu koltukta oturmaması belirtilen yolcuların oturmamasını sağlamak,

– Check-in ve boarding sırasında doğru yolcuyu bu koltuklara oturtmak,

– Kabin ekibi bu koltuklara uygun yolcu oturumunu kontrol eder ve sağlar.

Bu tedbirleri sağlayamayan işletmeci, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu (TSHK) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Tarafından Verilecek İdari Para Cezaları Hakkında Yönetmelik (SHY-İPC) ye göre idari para cezası öder.

Ömür Kahraman

Kaynak:

https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/genelgeler/sivil-havacilik-genel-mudurlugunun-uod-2016-8-sayili-ve-03-08-2016-tarihli-genelgesi-uod-2016-8

https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/yonetmelikler/sivil-havacilik-genel-mudurlugu-tarafindan-verilecek-idari-para-cezalari-hakkinda-yonetmelik-shy-ipc