Ramazan Ayı Geldi. Peki Diğer Dinlerde Oruç Var Mıdır?

Müslümanların heyecanla beklediği 11 ayın sultanı Ramazan ayı geldi. Bu akşam ilk teravih namazı ve sahur ile Müslümanlar için en kutsal ay olan on bir ayın sultanı ve bizlerin kurtuluşuna vesile olan ramazan ayı başlıyor.

Kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim bu ayda indirilmeye başlanmıştır. Kur’an’da bin aydan daha hayırlı olduğu bildirilen “Kadir gecesi” yine bu ay içinde eda edilir.

Müslümanlar, ramazan ayında Kur’an okumaya her zamankinden daha çok özen gösterirler. Bunun için evlerde veya camilerde bir araya gelerek, her gün Kur’an’dan yirmi sayfa yani bir cüz okurlar. Bu toplanmaya mukabele denir. Ramazan ayının sonuna gelindiğinde ise Kur’an’ı baştan sona bir kez okumuş olurlar. Böylece hatim indirilmiş olur.

Ramazan ayı oruç, ibadet ve sabır ayıdır. Allah’ın rahmet ve bağış kapılarının açıldığı aydır. Sevgili Peygamberimiz, ramazan ayında içtenlikle yapılan dua, ibadet ve iyiliklerin Allah katında daha değerli olacağını bildirmiştir.

Rabbim bizleri sağlıkla ve bol ibadet ile bayrama ulaştırması dileğiyle Ramazan-ı Şerifinizi kutlarım. Ramazan ayı geldi. İçimden geçen ah nerede o çocukluğumun ramazanları diye geçti.

İslam aleminin kullandığı takvime göre dokuzuncu ay ramazan ayıdır. Bize göre yaklaşık her yıl 11 gün öne gelir. Ramazan deyince ilk akla oruç gelir. Oruç da İslam’ın beş şartının dördüncüsüdür. Oruç, tan yerinin ağarmasından güneş batana kadar, bir gaye uğruna bilinçli bir şekilde yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durup nefsi dizginlemek demektir.

Oruç; Müslümanlık, Hristiyanlık, Musevilik, Konfüçyüsçülük, Hinduizm, Taoizm gibi tüm dinlerde vardır. Bakara Suresi, 185. Ayetinde ”Ey iman edenler! Allah’a karşı sorumluluğunuzun bilincine varasınız diye oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı.” der. Bu ayet ile de orucun her dinde olduğu ve Müslümanlar için farz olduğu belirtilmiştir.

Allah’ın, en şerefli yaratılan diye nitelendirdiği insanın yapmasını istediklerinde şüphesiz biz kullar için çok büyük faydalar, yasakladıklarında da büyük zararlar olduğuna inanırız. Dinen Müslümana farz kılınan oruç, bugün sağlık için ne denli önemli olduğu da aşikardır. 18 saat açlıkla sağlık bul diyetlerini duymayanımız yoktur.

Oruç Nedir?

Oruç ibadeti, sadece aç kalmak değildir. Oruçluyken normalde unuttuğumuz aç, yoksul, muhtaç kişilerin halinden anlamaktır, nefsine hakim olmaktır,  günahlarımızın affını isteyebilmektir, manevi ve ahlaki bakımından olgunlaşmadır, kanaat etmenin önemini daha iyi kavramaktır. İsraf etmemeyi öğrenmektir, hayata çekidüzen vermektir, dilini kötü sözden arındırmaktır, bedenen ve ruhen arınmaktır, hırsı törpülemektir, kulağı gıybete kapatmaktır, gözü haramdan sakınmaktır,  sıkıntılara dayanmayı öğreten bir öğretmendir, Kur’an’ı daha çok okuyup anlamaktır, Allah’a daha yakın olmak için Allah rızası adına yapılan bir ibadettir ve şükretmeye vesiledir. Dolayısı ile ramazan; paylaşmaktır, yardımlaşmadır, sağlıktır ve berekettir.

Bağışıklık, sindirim ve sinir sistemine iyi geldiği bilimsel olarak ispatlanmıştır. Ramazan dışında kalan on bir ay boyunca yorulan bu sistemlerin mola vererek dinlendirilmesidir. Çünkü sanıldığı gibi açlık tehlikeli değil aksine şifadır. Bu yüzden oruç, bedenin zekâtıdır.

Oruç Kaç Çeşittir?

Fıkıh alimleri oruç tutmayı farz, vacip, sünnet, müstehab, nafile ve mekruh diye altı farklı oruç olarak değerlendirirler.

Farz oruçlar: Ramazan ayında tutulan ve Ramazan ayı orucunun kazası farzdır yani zorunludur.

Vacip oruçlar: Adak orucunu tutmak ve bozulan adak orucu ve nafile orucun kaza etmek vaciptir. Aşlanmış nafile orucun kazasının tutulmasıdır.

Sünnet oruçlar: Pazartesi ve perşembe günleri, Aşure gününden 1 gün önce ve/veya 1 gün sonra, Zilhicce ayının ilk dokuz günü, Ramazan’dan sonraki ay olan Şevval ayında 6 gün oruç tutmak sünnettir.

Müstehab oruç: Hicri takvime göre her ayın 13, 14 ve 15. günlerinde oruç tutmak iyi bulunur. 

Mekruh oruç: Ramazan Bayramının 1. günü, Kurban Bayramının 4 gününde, aşure günü için bir gün oruç tutmak mekruh oruçtur.

Nafile oruçlar: Tüm saydığım oruçlar dışında tutulan oruçlardır.

Ramazan Ayında Yapılacak İbadetler Nelerdir?

1- Oruç tutmak

2- Teravih namazı kılmak,

3- Kuran okuyup, bol bol dua etmek,

4- Namazları toplu olarak cemaatle kılmak,

5- iftar etmek ve toplu olarak iftar ettirmek,

6- Sahur yapmak,

7- İnsanlara iftarda ikramlar etmek, ihsan etmek.

8- Bol bol Kelime-i Tevhid söylemek,

9- Ramazan umresi yapmak,

10- Sabır dilemek,

11- Sadaka ve zekât vermek,

12- Af dilemek.

Hristiyanlık’ta Oruç

Hristiyanlıkta oruç Kilise’nin üçüncü emridir. Oruç onlar için perhizdir. Orucun amacı, işlenmiş günahların cezasını bu dünyadan çekmeye başlamaktadır. Hristiyanlık orucu özellikle açgözlülük günahına karşı bir idman olarak tanımlar. Hristiyanlıkta oruç; Okaristi orucu, yani şükran orucu ve ekleziyastik oruç yani kilise orucu olmak üzere iki çeşittir. Katolikler bu orucu tutarken Protestanlar tutmaz. Hristiyan inancına göre, Hz. İsa, çarşamba günü ele verilmiş, cuma günü çarmıha gerilmiş ve cumartesi günü de gömülmüştür. Onlar için kutsal olan çarşamba, cuma ve cumartesi günleri, bazı yortular ve arefe günlerinde oruç tutarlar. Özellikle Hz. İsa’nın öldükten sonra dirildiği ve göğe çıkarıldığına inanılan Paskalyada ve iki gün öncesinde oruç tutmak önemlidir.

Yahudilik’te Oruç

Yom Kippur, (Kefaret Günü), Yahudi Takvimi’nin ilk ayı Tişri ayının 10. günü oruç tutulur. Kaderin bir yıl önceki hâl ve hareketlerine göre yazıldığına inanırlar. Yahudi Yılbaşısı olan Roşaşana ile Yom Kippur arasındaki 10 gün boyunca bir vicdan muhasebesi yapılır teşuva (geriye dönme) denen bu on gün boyunca, o yıl içinde yapılan tüm haksızlıklar için helalleşilir ve tövbe edilerek af dilenir. 9. günün akşamı güneş batmadan 26 saat oruç tutulur. Yahudilikte oruç nefsi terbiye etme, acı çekme ve Allah’a yaklaşmadır. Hz. Musa, Tevrat’a göre Tur Dağı’nda 40 gün 40 geceyi oruç tutarak geçirmiştir.

Oruç sırasında yasaklananlar:

* Her türlü yemek ve içmek

* Yıkanmak

* Parfüm kullanmak

* Cinsel ilişki

* Çalışmak

* Ateş yakmak

Hinduizm’de Oruç

Hinduizmde oruç nefsi terbiye için yılın belirli aylarında ve günlerinde bazı besinleri yememektir. Bir nevi perhizdir.

Budizm’de Oruç

Budizm’de oruç tutmak çok önemlidir. Budizm’in kurucusu Buda, “ne dünyaya bağlanmak ne de dünyadan vazgeçmek gerekir.” der. Bunun için iki ayda bir oruç tutmak ve oruçluyken günahlarını itiraf etmek gerekir.

Buda “Nirvana’ya yani kurtuluşa engel olan tek şey arzulardır.” der. Arzulardan kurtulmak yani nefsi terbiye etmek de oruç tutmakla mümkündür.

Taoizm’de Oruç

Doğu kültürlere has dinlerinden olan Taoizm’de oruç, yaşlanmayı geciktirerek sağlığı korumaktır. Çinliler, kötülüklerin arttığı dönemlerde kendilerini korumak için oruç tutarlarken eski Roma ve Yunanlıların da orucu felaketlerden kurtulmak için bir yol olarak kabul ettiği bilinir.

Oruçlarımızın, ibadetlerimizin kabul olmasını dilerim. Sahabeyi kiram Ramazan’ı Şerife helalleşerek girermiş. Siz de hakkınızı helal edin. Hayırlı ramazanlar dilerim.

Ömür Kahraman 01.04.2022