Hıdırellez Ve Ritüelleri

Hızır günü olarak adlandırılan Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hz. Hızır ile denizlerin hakimi olduğuna inanılan İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır.

Gregoryen takvimi yani Miladi takvimine göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan Hıdırellez günüdür. 6 Mayıs’tan başlayıp 4 Kasım’a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 5 Mayıs’a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır. Bu yüzden 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.

Bu gün Hıristiyanlarca da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul edilir; bu günü Rum Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler “Aziz George” günü olarak kutlamaktadırlar.

Hızır Kimdir?

Tasavvuf için bir veli ya da peygamber olduğuna inanılır. Ak saçlı, nur yüzlü, beyaz sakallı yaşlı bir adam veya dilenci, fakir kılığında göründüğüne inanılır. Zor durumdakilere yardım eder, iyileri mükafatlandır, kötüleri cezalandır, berekete ve bolluğa kavuşturur.

Hıdrellez; 5 Mayıs günü ikindiden sonra başlar. O akşama Hıdırellez akşamı denir. Hıdırellez’de dilekler 5 Mayıs akşamı gül ağacının dalına bağlanır ve dualar bu gece yapılır.

Hıdırellez’de ne yapılır, dilekler ne zaman dilenir, nasıl ve ne zaman dua edilir, Hıdırellez ritüelleri nedir diye konuştuğumuz bir sosyal medya mecrasındaki dostlarımızla konuştuklarımızdan aldığım notları sizler için derledim. Böylelikle unutulmaya yüz tutan ritüellerimiz de hatırlamak amacıyla yaptığımız konuşmada çıkan detaylar şöyledir:

Hıdrellez; 5 Mayıs günü ikindiden sabaha kadar süren önemli bir gecedir. İnanışa göre Hıdırellez günü (6 Mayıs) Hızır Aleyhisselam ile İlyas Peygamber bir araya gelir. Hz. Hızır ile Hazreti İlyas’ın su kenarı ve doğada buluştuğuna inanıldığı için Hıdırellez Günü genellikle kırlarda geçirilir. Hıdırellez günü bütün dileklerin ve duaların kabul olduğuna inanılır. Bu günün bayram olarak da kutlandığı gibi ilginç ve sıra dışı Hıdırellez gelenekleri vardır.

Gelelim Ben ve Arkadaşlarımın Hıdırellez Geleneklerine

Ömür: 5 Mayıs ikindi ezanı ile gül dallarına dilekler asılır ve altına para gömülür ya da cüzdan açık şekilde bırakılır. Asılan paralar ya da cüzdanlar 6 Mayıs sabah erkenden geri alınır. Para cüzdanda taşınır, dilekler denize atılır. Hıdırellez akşamı evdeki her kişi için yedi fasulye ya da yedi nohut ekilir, gelebilecek kötülüklerin bunlara gelmesi dilenir. Hıdırellez akşamında gül ağacının dibine isteklerinizi temsilen resimler çizebilir, gül dalına da dileklerinizi yazdığınız kağıtları veya kumaşları bağlayabilirsiniz. Hıdırellez sabahında kâğıda yazılan dilekler gül dalından alınıp denize atılır.

Dibine gömülen para ise cüzdana konulur ve bir yıl boyunca harcanmaz. Bu paranın cüzdanı bereketlendireceğine ve paranızın hiç bitmeyeceğine yorulur. Paranın üzerine oje ile bir işaret koyarsanız diğer paralarla karışarak harcanmaz. Hıdrellez gecesi Hızır’ın bereket vermesi için yiyecek kaplarının, erzak torbalarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılıyor. 5 Mayıs günü Nişanlı çiftler varsa erkek evi, kız evine Hıdırellez Kurbanı olarak süslenmiş bir koç gönderir. Bu kurban Hıdırellez günü kesilerek birlikte yenir. Yemeğe çağırılanlar; çarşaf, havlu, yemeni ve gönüllerinden kopan armağanlar getirirler. Getirilen armağanlar ipler üzerinde sergilenir.

Hıdırellez günü, erkenden kalkılıp kapılar açılır. Genç kızlar için hazırlanan sandıklar açılır. Açılır ki eve bereket dolsun, genç kızımız da iyi bir evlilik yapsın. Hıdırellez günü, bazıları sabah gün doğarken kırlara, bağlara, bahçelere çıkıp buralarda Hızır’ın ayak izlerine basarak bolluğa ulaşmayı düşler. Hıdırellez günü, doğa ve insan sevgisi çok önemlidir çünkü Hızır ve İlyas, insanları, doğayı, iyiliği ve cömertliği seven, bereketin simgesi olan, kutsallıklarına inanılan dinsel simgelerdir.

Mustafa : Hızır sopası ağrı olan yerlere vurulursa şifa olur. Kısmet açtırmak için yüzük, küpe çömleğe atılır üstüne su konur ağzı kapatılarak 5 Mayıs’ta gülün yanına konur. Ertesi gün manilerle açıldığında genç kızların kısmetinin açıldığına inanılır. Yoğurt mayası sabah ezanı ile gün ağarması arasında bitkilerden toplanan çiğ tanelerinden sağlanarak mayalama yapılır. Tahta kaşıkla mayasız maya yapılan yoğurt 1 yıl maya olarak kullanılır. 6 Mayıs öncesinde temizlik, boya badana yapılır, evde fazla giyecekler ihtiyaç sahibine verilir. Fal baktırılır.

Funda: Frekansı yüksek olup dağıttığı için gül ağacına bağlama yapılır.

Aslı: 5 Mayısta hamur mayalanıp ekmek yapılır. 6 Mayıs sabahı 41 otun kaynatıldığı su ile banyo yapmak toprağın bereketini alarak, kötü enerjilerden kurtulmamıza vesile olur. Akşam kumaşa çizilen istekler gül ağacına gömülüyor. Dikiş nakış yapılmaz.

Evren: 6 Mayısta yağan yağmurun İlyas ile Hızır’ın buluşarak gözyaşı olduğuna inanılır.

Sena: Dilekleri sabah erken vakitte denize atamıyorsak yakıp akan suya bırakabiliriz. Gül ağacının altına gömülen para cüzdanda taşınır.

Funda: Evde büyük temizlik ya da tadilat Hıdırellez günü yapılmaz.

Ali: 5 Mayıs’ta karınca yuvasının olduğu yerden kum alınıp bereket için cüzdanda taşınır.

Gamze: Eski Bir Şaman Duası: HIDIRELLEZ DUASI

Sevdiğim ve sevebileceğim kim varsa, kendim dahil sağlığı iyi olsun..

Teni sıcak kalsın, enerjisi dışarı taşsın…

Sevdikleriyle bir arada olsun…

Kolu koluna değsin, gözü gözlerinin içine baksın, lafları birbiriyle başlasın…

Nesi varsa bölüşecek birisi olsun, nesi yoksa bulup getirecek biri olsun…

Bu birileri az ama öz olsun, bazıları dünyada tek olsun…

Sevgisinin tamamını ona harcasın…

Sevmekten bıkıp usanmayacağı biri olsun…

Onun yeri ayrı olsun, ama yalan söylemesin…

O her şeyine, her haline tek tanık olsun; bir hareketiyle güldüren, bir hareketiyle ağlatan olsun…

Duyguların hepsi onda olsun, kalbi buna teslim olsun…

Bütün şarkılar ona olsun, aşık olsun…

Yapmaktan bıkıp usanmayacağı bir işi olsun…

İbadet eder gibi, kutlama yapar gibi, her gün bu işini yapıp dursun…

Yaptıkça daha iyi yaptığını görsün, daha iyi yaptıkça bunu başkaları da görsün…

Neşesi bol olsun, mutlu olsun, mutlu etsin; neşelenmek nedir bilsin, bildirsin…

İçindeki heyecan hep sürsün…

Duydukları, gördükleri ona kahkahalar attırsın…

Gürültü yapsın, saçma şeyler söylesin…

Çocuklukta en şımardığı ana gitsin-gelsin ama nereye gidip-geldiği bilinmesin…

Değiştirmek istedikleri değişsin, eskileri atsın, ruhunu havalandırsın…

Kapıda hep kamyonu dursun; istediği yere taşınsın…

Kendinden taşınmak isterse, içindeki güç ve dışındaki sevgi ona yardımcı olsun…

Her gün bir sürprizi ve mucizesi olsun…

Öyle tahmin edilmeyen şeyler olsun ki, bu hayatın zekasını anlatsın…

Bir hayali gerçek olunca; bir hayale gözünü yumsun…

Hayalini kendinden saklamasın, korkmasın…

Her anında sevgiyle olsun, sevgi versin…

Eyyup: Akşam üzerlik otundan özellikle nazar için tütsü yapılır. O gün büyük işe girilmez ve risk alınmaz.

Avi: Eve yeşillikler serpilir. Mutlaka pikniğe gidilir. Yoğurtlu ve soğanlı yemekler yenir.

Vahit: Maniler okunur, dilekler dilenir.

Parayı astım dala

Yari sordum sağa sola

Yarın Hıdrellezdir

Hepimize mübarek ola

Karanfilim budama

Safa geldin odama

Gelirse güzel gelsin

Çirkin koyma odama

Ömür: Trakya’da maniler önemli yer tutar. Maniler yemekten sonra ailecek söylenir ve atışılır. Vahit’in manisini erkekler söylerken kadınlar şu maniyi söyler:

KARANFİLİM BUDAMA SEFA GELDİN ODAMA BENİ CANDAN SEVERSEN GÖRÜCÜ YOLLA BABAMA

Serap: Dilek tutup bereket için bahar dallarından koparılır, genç kızlar gelinlik giyerler.

Seda: Hamur mayalanır, bakliyatların ağzı açılır, yoğurt mayalanır. 5 Mayısta 41 çeşit doğadan ot toplanıp kaynatılır ve suyuyla 6 Mayıs’ta banyo yapılıyor. 6 Mayısta yumurta kaynatılıp güçlü olsunlar diye çocuklara yedirilir. Bereket için sofralar kurulur. Bozuk para çantada taşınır. Ateş üzerinden atlanır. Evlenmek isteyen kızların başında kısmetleri açılsın diye kilit açılır.

HIDIRELLEZ BEREKET DUASI

Hıdırellez dileklerini gül ağacının dalına bağlarken bu duayı okumanız gerekiyor;

-“Allahümme Rabbühü Ya Halkalhalas Muhammedin Resulullah Yetiş imdadıma Ya HIZIR YA İLYAS”

Bu dua 40 defa okunuyor. 5 Mayıs günü 39 defa okunuyor. 6 Mayıs günü 1 defa okunup 40’a tamamlanıyor. İçinizden geldiği gibi Allah’a dua edersiniz. Allah’tan dileklerinizi ve bu senenin hayırlı olması, bol rızıklı olması ve diğer isteklerinizi bildirirsiniz.

Murat: Mum yakılır ve dilek dilenir.

Özlem: Doğaya saygı ve bahara geçiştir. Bereket ve rızık için 7 nohut ve fasülye gül ağacının altına dikilir. Çubukla ya da taşlarla toprağa isteklerinizi resmederek dilek dilenir. O gün Hızır ziyaret edebilir diye kapılar açık tutulur. Kapıya ısırgan asılırsa büyüler bozulur.

Adelin: Hıdırellezde hamileler vücutlarına dokunursa kırmızı leke olur.

İbrahim: Soba 5 Mayıs’ta kaldırılır ev badana boya yapılırdı. Ateşten atlanır. Gül dalının altına aleni dileğini yazmak ya da çizmek istemeyen genç kızlar bahçede yan yana duran soğan pürçeğini kesip birine işaret bırakılır 6 Mayıs sabahı hangisi uzun olursa evlenip evlenmeyeceğini anlar.(Uşak)

Parayı astım dala

Yari astım sağa sola

Yarın Hıdırellez

Herkese hayır ola…

Neslihan: Dilekler gömülür, Hıdırellez’de uyunmaz, çamaşır yıkanmaz, kavga edilmez, hamile kadınlar salıncakta sallanmaz, Hıdırellez’de ekmek yapılmaz, makas kimseye verilmez, dikiş dikilmez, sabah erken uyanılır. Kırmızı mum yakılır, üzengi otu ve adaçayı tütsüsü yapılır.

Tolgay: Sümerlere kadar dayanan bir inançtır.

İstemi: Hem Hıdırellez hem Ramazan dualarınız kabul olsun. 5 Mayıs akşamı kapılara çiçek asılır (Manisa) ve erken kalkılır, yeşilliklerde eğlenilir, iş ve temizlik yapılmaz. Yapılırsa evde böcek olur. Elden ele makas verilmez. Kapıya açılan çiçek elle koparılır. Gülün altına oyuncak araba, ev, yat konur ya da çizilir. Kadim Türkler amin yerine dileklere Alaş derdi.

Ömür: HIDIRELLEZ NAMAZI

Hıdırellez akşamı (5 Mayıs) bugün oluyor… İkindi namazından sabah namazına kadar vaktiniz var. Bu süre içinde 2 rekat Allah rızası için namaz kılıp dilekleriniz için dua edebilirsiniz. Hıdırellez namazından sonra okunacak dua şöyledir;

“Ya Rabbi Sen dünyanın kainatın sahibisin. Her canlıyı yaratan Sensin. Benim ve her canlının Rabbi de Sensin. Benim hem dünyamı hem de ahiretim güzel eyle. Bana ve tüm kullarına hak ettiğimiz gibi değil lütfunla ve merhametinle muamele eyle. Hızır (as) ve Hıdır(as) bana yoldaş eyle. Bizleri hata ve yanlışlarımızdan döndürsünler. Maddi ve manevi sıkıntılarımızda her zaman yanımızda olsunlar. Dualarımızı Senin güzel isimlerin hürmetine, habibin hürmetine kabul buyur. Aminnnn…“

Nihal: 5 Mayıs ikindiden sonra kırlardan otlar elle toplanır ya da suyla demlendirilerek banyo yapılır, ateş yakılır, gül ağacına dilekler yapılır, taze soğan sapları eşit kesilir. Siyah beyaz ip bağlanır. Bahtın iyi mi kötü olacağı uzayana göre anlaşılırmış (Selanik) Toprakta yürümek doğa gibi güçlü olması için uyanınca sırlarını ağaca sürtmek, kötü enerjiden kurtulmak için ateşten atlanır.

Damla: Hıdırellez sabahı uyanınca vücutlarına kavak ağacı yaprakları sürdükleri için uzun boylu olduklarına inanıyorlar. Numerolojideki numara yazmayı bugün denerlerse enerjisi daha iyi olur.

Gamze: Dilekleri denize atarsak bolluk, güle asmak aşk, toprağa gömersek toprak yeşerir diye niyet yapılıyor.

Tuluğhan: Dilek diler, ateşten atlanır.

Sinem: Paraların üzerine harcamamak icin bir belirti olur diye kırmızı işaret koyabiliriz. Ateşten atlayamıyorsak kırmızı mum yakıp üzerinden üç defa atlayabilir. Yumurtayı da kırmızı soğan kabuğuyla kaynatıp rengini alınca yumurtayı yüzümüze sürersek güzellik veriyor. 40. Duayı da dileği ağaçtan alırken okumalı.

Dualarınızın kabul olması dileğiyle…

Dr. Ömür Kahraman