Cildin Koruyucusu Bariyeri ve 7 Önemli Husus

Mobilyaların veya çeşitli eşyaların yüzeyindeki koruyucu cila gibi cildin yüzeyinde de cildin derinliklerini çevresel olumsuzluklardan, mikro organizmalardan koruyan ve cildin içerisindeki nemin dışarı kaçmasını engelleyen, cildin salgısından oluşan bariyer adında bir salgı tabakası vardır. Bu tabaka ne kadar sağlıklı, ne kadar çok normal düzeye yakın ise cildin yapısının korunması da o derece iyidir.

1. Cilt neden kurur ve çatlar?

Cilt hava şartlarına, özellikle aşırı sıcağa veya soğuğa maruz kaldığında, yüzeyindeki su buharlaşır ve cilt yüzeyinin kurumasına neden olur. Ortaya çıkan hasar büyüdükçe çatlamalar başlar. Çatlamış ciltte bariyer fonksiyonu önemli ölçüde hasar görmüştür.

2. Cildin bariyer fonksiyonu ne demek?

Bariyer fonksiyonu korneum tabakasının içindeki hücrelerin arasını dolduran lipitleri (seramit, yağ asitleri ve kolesterol gibi yağ içeren maddeler) tanımlar. Bu yağ kalkanı nemi korur ve susuzluğu önler, ayrıca yabancı maddelerin cilde girmesini engeller. Epidermisi bir tuğla duvar ve hücreleri de tuğlalar olarak düşünürseniz; onları birbirine bağlayan harç işte bu koruyucu yağ dokusudur. Bu nedenle bu dokuya bazen interselüler lipit matriks (hücrelerarası yağdan zengin doku) veya interselüler çimento da denir. Harç nasıl tuğlalar arasındaki boşlukları dolduruyorsa, bu lipitler de hücrelerin arasındaki boşlukları aynı şekilde doldurur.

Eğer elinizdeki bir çatlağa kaza ile limon suyu döktüyseniz bu yağ kalkanının nasıl koruduğunu (veya çatlamış deride bulunmadığından koruyamadığını) anlarsınız. Eğer ciltte çatlak varsa bariyer fonksiyonu lipitlerini kaybetmiştir ve limon suyu gibi tahriş edici maddeler kolayca derinlere işleyebilmektedir. Asitli limon suyu sinir uçlarına ulaştığında sızlama ve yanma hissi oluşur. Eğer bariyer fonksiyon sağlamsa, limon suyu ve pek çok başka tahriş edici madde, cilt yüzeyinden içeriye nüfuz edemez. Aynısı tersi için de geçerli, yani bu koruyucu işlevini yerine getirdiği sürece cilt su kaybetmez ve bu nedenle susuz kalmaz.

3. Bariyer fonksiyon nasıl oluşuyor?

Bariyer fonksiyonu lipitlerin keratinizasyon (hücrelerde sertleşme ve dökülme)  işlemi sırasında oluşur. Ciltteki spinosum tabakasından (cildin derin tabakalarından birisi) başlayarak keratinize olan hücrelerin içinde lameller diskler adı verilen yapılar oluşmaya başlar. Bu lameller diskler zamanla stratum corneumdaki hücrelerin arasını dolduran yağ kompleksini üretirler.

4. Bariyer fonksiyonuna ne zarar verebilir?

Hava şartları, özellikle soğuk, sıcak, kuru hava ve rüzgâr bariyerdeki lipitlere zarar verebilir. Güneşte uzun süre kalmak da bariyeri bozabilir. Kış aylarında korunmayan bir cilt, bariyerdeki lipitler zarar göreceği için susuz kalmaya yatkınlık gösterir. Aşırı yıkama veya cilt tipine göre fazla sert olan sabun ve cilt temizleyicileri kullanmak bariyere zarar verir. Çok köpüklü, deterjanlı temizleyiciler kullanıldığında veya aşırı miktarlarda kullanıldığında, cildin yüzeyindeki koruyucu sebum yok olabilir ve zamanla bariyer fonksiyonundaki yağlar da etkilenebilir.

Aynı şekilde çok fazla peeling yapıldığında da corneum yüzeyindeki hücreler aşınır ve bu hücrelerle birlikte bariyer fonksiyonunun lipitleri de azalır. Güneşli veya soğuk, az nemli veya rüzgârlı ortamlar bariyer fonksiyonunun işlevine zarar verebilir. Sürekli tekrar eden güneş yanıkları lipitlerin doğal oluşumunu sağlayan hücre döngüsünü olumsuz yönde etkileyebilir. Zarar görmüş bariyer fonksiyonu için bozuk bariyer ifadesi kullanılır.

5. Bozuk bariyer fonksiyonunun belirtileri nelerdir?

Bozuk koruma fonksiyonunun pek çok belirtisi vardır. Bunlar cilt tipine, bozulma derecesine ve başka deri rahatsızlıklarına bağlı olarak değişebilir. Örneğin rosacea (gül hastalığı) olan kişilerde çoğu zaman bariyer fonksiyonu sorunları da görülür. Bariyer fonksiyonundaki bozulma hassasiyete, tahrişe, cilt kuruluğuna, tahrişe bağlı hiperpigmentasyona ve yaşlanma belirtilerine neden olabilir. Bariyer fonksiyonu bozulduğunda ortaya çıkan yaygın belirtiler şunlardır:

■ Pullanma – Susuz kalmış cildin tipik belirtisidir.

■ Gerilme – Özellikle çok sabunlu veya aşırı sıcak bir banyodan sonra bariyerin zarar görmesi sonucunda tüm bedeni kaplayan cilt gergin hissedilir.

■ Kızarıklık – Bariyer fonksiyonu tahriş edici maddelere karşı koyamadığı zaman ortaya çıkar.

■ Kaşıntı – Kış kaşıntısı bariyer fonksiyonunun zarar gördüğünü gösteren tipik bir belirtidir. Koruma fonksiyonu bozulduğu için sinir uçları etkilenir ve kaşınma ihtiyacı doğar. Susuz kalmış deriyi kaşımak, koruma fonksiyonuna daha çok zarar verebilir, bunun sonucu olarak tahriş ve kızarıklık oluşur.

■ Sızlama – Cildin içine kolayca nüfuz eden tahriş edici maddelerin sinir uçlarını rahatsız etmesi nedeniyle oluşur.

6. Bariyer fonksiyonu cildin estetik görünümünü etkiler mi?

Evet. Sağlam ve güçlü bir bariyer fonksiyonu cildi nemli tutar, daha parlak, gergin ve genç görünmesini sağlar. Bozuk bariyer fonksiyonu nedeniyle cilt pütürlü ve ince çizgilerle kaplıdır, dolayısıyla daha kırışık görünebilir ve ışık daha kotu yansır. Derin kırışıklıklar ve mimik çizgileri belirginleşir. Bariyer fonksiyonu bozulmuş olan ciltler genelde “sönük” olarak tarif edilir. Bariyer fonksiyonu bozulunca tahriş edici etkiler nedeniyle ciltte kızarıklıklar da oluşabilir. Rosacealı (yüzde kılcalların belirginleşmesi ile oluşan kızarık alanlar) ve hassas ciltlerde görülen kızarıklık çoğu zaman bozuk bariyer fonksiyonunun işaretidir.

7. Bariyer fonksiyonunu güçlendirmek mümkün mü?

Evet. Koruyucu ve yumuşatıcı ürünler kullanmanın yararı olur. Silikon veya petrolatum gibi yumuşatıcı emollient içeren koruyucular, kaliteli nemlendiriciler kalkanı korumakla kalmaz, aynı zamanda hücre döngüsü sayesinde cildin bariyer fonksiyonunu tamir etmesine de izin verirler. Lipit bileşenler içeren ürünler zarar görmüş derideki eksik lipitlerin yerini doldurabilir.

Uzm. Dr. Sinan İBİŞ

Dr. Sinan İbis

1963 yılında doğmuş, ilköğretim ve lise eğitimini Trabzon’da yapmış, Karadeniz Bölgesi liseler arası fizik yarışmasında TBTAK birinciliği almış ve Ankara Tıp Fakültesini 1988 yılında bitirmiştir. Türkiye’de çeşitli hastanelerde hekimlik, Başbakanlıkta tabiplik görevleri yürütmüştür ve Ankara Numune Hastanesinde radyoloji uzmanlık eğitimini tamamlamıştır.
Kurduğu şirketleri ile özel sektörde ise kozmetoloji, medikal estetik, medikal cihazlar, sosyal dezavantajlı bireylerden özellikle yaşlılar için değer yaratan çözümler ve yenilikçi teknolojilerin ithalatçısıdır. Ayrıca şirketlerinden biri ile ulusal ve uluslararası çeşitli sektörlere fikir ve stratejiler üretmektedir. Diğer bir şirket Flavius Antiaging Kliniği ile ise kozmetoloji, estetik alanlarında yeni cilt ve beden geliştirme konseptleri geliştirmekte, bu hizmetlerden elde edilen deneyimleri hekimlere kazandırmakta ve bu hizmetlerden insanların yararlanması içinde klinik hizmetler sunmaktadır.
Danışmanlık şirketi ile birçok sektöre stratejik planlama, gelişim ve değişim konularında rehberlik etmektedir. Çeşitli Bakanlıklardaki komisyonlarda görev almakta ve ülkemizin geleceğine yönelik konulara karşılıksız olarak danışmanlık desteği vermektedir. Türkiye de yenilikçi ekonomi alanların oluşturulması ve geliştirilmesi için arama çalıştayları, komisyonlar, işbirlikleri ve sektör alanları oluşturmak üzere de çalışmalar yürütmektedir. Küresel Samsung, Microsoft, PricewaterhouseCoopers şirketlerinin Türkiye kamusal ve kurumsal çözüm ortaklığını yürütmüştür.
Şirketleri içerisindeki arge departmanı ile yaşlılar ve engelliler için bilgi ve yaşam destek teknolojileri, medikal atıkların yok edilmesi gibi birçok alanda daha yeni teknolojiler ile çözümler geliştirmektedir. Ayrıca 19 yıldır yürüttüğü medya çalışmaları ile ulusal televizyonlarda yayınlanan Güzel Hayat isimli haftalık TV programının ve nitelikli turizm ile sosyal konularda da belgesel filmlerin yapımcısıdır. Birçok dergide ve bloglar da ise yaşam, teknoloji, inovasyon, çevre, sağlık, nitelikli turizm, yaşam ekonomisi, sosyal sorumluluk gibi alanlarda köşe yazıları yazmaktadır.
Başkanlığını yürüttüğü Medikal Turizm Derneği ile; yaşlı turizminin ve ekonomisinin ülkemizde gelişmesi içinde geleneksel hale gelmiş Uluslararası 3.Yaş Baharı Turizmi ve Dinamikleri Kongre‘nin organizatörüdür. Medikal Turizm Derneği ile; tıp turizmi, engelli turizmi, yaşlı turizmi, alternatif turizm, nitelikli turizm ve obezite ile mücadele, organ bağışı, gençlerde girişimcilik, tarımsal inovasyon alanlarında birçok danışmanlık projeleri yürütmüştür ve yürütmeye de devam etmektedir.

• Dr. Sinan İbis

  https://opinyu.com/profile/drsinanibis/

  

  9 Nisan 2024

  Altın Yıllara Cesurca Yolculuk
• Dr. Sinan İbis

  https://opinyu.com/profile/drsinanibis/

  

  3 Nisan 2024

  Keşfetmeye Hazır Olan Yaşlı Gezginler Seyahatten Ne İsterler Ne Beklerler
• Dr. Sinan İbis

  https://opinyu.com/profile/drsinanibis/

  

  31 Mart 2024

  Amerikalı Yaşlıların Seyahat Tutkusu - Bir Araştırma Özeti
• Dr. Sinan İbis

  https://opinyu.com/profile/drsinanibis/

  

  25 Mart 2024

  Yaşlı Gezginler ve Seyahat Hizmet Sağlayıcılar İçin Önemli İpuçları