Enflasyon Artmaya Devam Ediyor: Mart Ayı TÜFE %61.14 ve ÜFE İse %114.97

TÜİK, Mart ayı enflasyon oranlarını açıkladı. Aslında beklentilere paralel bir şekilde, tüketici enflasyonu artışına devam etti. Yi-ÜFE’deki artış ise artık üç haneli rakamlara oturdu.

Tüketici Fiyatları –TÜFE

Mart ayında tüketici fiyatları bir önceki aya göre %5.46 artmış. Mart ayında yaşadığımız aylık enflasyon, Euro Bölgesinin yıllık enflasyon oranına oldukça yakın. Tüketici fiyatları içerisinde en büyük artış ulaştırmada, aylık %13.29, yıllık %100’e yakın bir artış var. Artan petrol fiyatlarıyla, ulaştırmaya gelen zamlar sonrasında beklenen bir artış. Gıda ve alkolsüz içecekler ise ikinci sırada geliyor. Artış oranı yıllık olarak %70.33. Gıda fiyatları tüm ülkelerde yükseliyor. Ancak, Türkiye’deki artış çarpıcı.

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE‘de 2022 yılı Mart ayında bir önceki aya göre %4.24’lük bir artış var. Özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) endeksi olarak bilinen bu endeks enerji, altın, gıda gibi yurtdışındaki fiyat hareketlerinden çok etkilenen malları kapsam dışı bırakıyor. Ancak bu göstergede de değişim azımsanamayacak düzeye ulaşmış. Geçen yılın aynı ayına göre artış yaklaşık %51.34. Kısaca suçu yurtdışındaki gelişmelere bağlamak doğru değil. Bizim enflasyonla daha derinden bir problemimiz var.

Bağımsız akademisyenlerden oluşan ENAG’ın açıkladığı tüketici enflasyonu ise çok daha yüksek. ENAG tüketici fiyatlarında mart ayında bir önceki aya göre %11.93, bir önceki yılın aynı ayına göre %142.63 oranında bir artış olduğunu tespit etmiş.

Üretici fiyatları: Yi-ÜFE

Üretici fiyatlarındaki artışlar daha fazla ne yazık ki. Endeks bir önceki aya göre yaklaşık %9.19, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %114.97 artmış. Maliyetler hızla artıyor. En yüksek artış ise beklenilebileceği üzere enerji sektöründe gerçekleşmiş. Enerji sektöründe fiyatlar bir öneki aya göre %15.62 olurken, geçen yılın aynı ayına göre artış yıllık %215’e ulaşmış. Enerjide tüm dünyada bir maliyet artışı var. Bu nedenle enerji maliyetlerinin artması bekleniyordu.

Alt sektörlere baktığımızda en fazla artış yaşanan üç sektörün petrol ve doğal az kaynaklı olduğunuz görüyoruz. En fazla artış yaşanan sektörler şöyle: kok ve rafine petrol ürünleri (%256.44), elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme (%228.94) ve hem petrol ve doğalgaz (%221.04).

Fiyat artışlarında zirveyi gördük mü?

Üretici fiyatları endeksi ile tüketici fiyatları endeksi arasındaki farkın büyük olması, bu artışın önümüzdeki dönemde enflasyona yansıyacağı sinyalini veriyor aslında. Henüz zirveyi görmedik ve muhtemelen tüketici fiyatlarındaki artış bir miktar daha sürecek. Bu konuda uluslararası yatırım bankaları da yükselişin bir süre daha devam edeceğini beklediklerini açıkladılar.

Golman Sachs daha önce zirvenin %60’ın üzerinde kalacağını beklediklerini açıklamıştı. Ancak beklentilerini güncellediler ve enflasyonun bu yılın büyük bölümünde %65’in üzerinde kalacağını beklediklerini açıkladılar. Ayrıca kurum Mayıs ve Haziran aylarında bir zirve görüleceğini ve enflasyonun %67 seviyelerine ulaşacağını, ardından ise yılsonunda %45 seviyelerine ineceğini beklediklerini belirttiler.

Diğer taraftan JPMorgan yıl sonuna kadar enflasyonun %65-70 aralığında seyretmesini beklediklerini açıkladı. Yıl sonu için ise beklentileri %40.2 olması yönünde.

Opinistlerimizden Doç. Dr. Filiz Eryılmaz’a enflasyon ile ilgili bekleyişlerini sorduk. Doç. Dr. Filiz Eryılmaz “Enflasyonda sona geldiğimizi düşünmüyorum. Zirveyi Mayıs- Haziran ayı gibi göreceğimizi bekliyorum. Yaz aylarında bir kalıcılık olacağını bekliyorum ve %60’ın altına inmeyeceğiniz düşünüyorum. Beklentiler de enflasyonun daha bir müddet yükseleceği yönünde. Reuters %54 ve JPMorgan %40.2 olarak beklentilerini açıkladılar. Baz etkisi devreye girecek ancak bu da Kasım ayını bulacak. Dolayısıyla ben de yılsonu enflasyon oranının %55’ten aşağı kapatmayacağını düşünüyorum.” yorumunda bulundu.

Anlaşılan bir müddet daha enflasyon bizimle olacak. Zirveye henüz ulaşamadık.

“Enflasyon birinin cebinden parasını çalmaya benzer”

Enflasyon belasından bir an önce kurtulmak dileğiyle…

Opinyu – 04/04/2022