SWIFT vs. SPFS

ABD, Avrupa Komisyonu, Almaya, Birleşik Krallık, Kanada ortak bir açıklama yaparak Rusya’ya daha ağır yaptırımlar getirileceğini duyurdular. Bu açıklamanın içinde bazı Rus bankalarının SWIFT sisteminden çıkarılacağı da var. Zaten uzun süredir bu tartışma vardı. Kırım’ın ilhakından sonra da benzer bir tehdit yapılmış ama o dönemde sadece tehdit olarak kalmıştı. Artık gerçeğe dönüşüyor.

SWIFT’le İlgili Yanlış Bilinenler

SWIFT finansal bir kurum değil. Fonlar SWIFT üzerinden gitmiyor. SWIFT sadece bir finansal haberleşme ağı. Yani SWIFT parayı değil para ile ilgili bilgiyi taşıyor. Paranın bir banka hesabından çıkıp başka bir banka hesabına geçtiğini gösteren bir haberleşme mesajı iletiyor.

SWIFT tek bir ülkeye ya da bir finansal kuruma bağlı değil. Merkezi Belçika’da ve de ortak denetleniyor. SWIFT’in amacı finansal işlemleri standart hale getirmek, işlem risklerini azaltmak. Belirli bir standartta mesaj gönderiyor. Bu standartlaşma mesajların farklı dillerde, farklı sistemlerde kolayca anlaşılmasını sağlıyor.

SWIFT’in Tarihçesi

SWIFT, yine bir haberleşme ağı olan Telex’in yerini aldı. 1973’te 15 ülke ve 239 finansal kurum ile kuruldu. 1979’a gelindiğinde bu ağ içerisinde yılda 10 milyon mesaj iletiliyordu. Telekomünikasyon teknolojisinde gelişmeler sistemin gelişmesine de katkı sağladı.

Bu gün ise 200’den fazla ülkenin 11 bin finansal kurumu bu sistemde. Bir günde 4.2 milyon finansal mesaj iletiliyor. Yani finansal sistemin bel kemiğini oluşturuyor. Bu sistemin içerisinde tüm finansal aktörler var. Bankalar, aracı kurumlar, varlık yönetim şirketleri, hazineler…

SWIFT aslında çok önemli bilgileri barındırıyor. ABD terörizmin finansmanını önlemek adına bu bilgilere ulaşmak istemişti ama AB o dönemde karşı çıktı. Zaman zaman bu bilgilerin ABD tarafından kontrol edildiği haberleri çıkıyor. Edward Sonowden’ın sızdırdığı belgelerde Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA)’nin SWIFT üzerinde bankacılık ve kredi kartı işlemlerini izlediği ortaya çıkmıştı.

Bağımsız olarak kendini konumlandıran SWIFT çok da bağımsız değil anlaşılan…

Rusya Bankaları SWIFT’ten Çıkarılıyor. Şimdi Ne Olacak?

Rusya, Kırım’ın ilhakından beri SWIFT’ten çıkarılmakla tehdit ediliyor. Ağustos 2014’te Birleşik Krallık çıkarılması için baskı yapmıştı. Ama o dönemde yeterince destek görmedi. Şimdi ise iş daha ciddi.

Bu yaptırımın Rusya ekonomisine etkisi olacak kuşkusuz. Petrol ve doğalgazdan olan satış gelirleri Rusya’nın GSYH’sının yaklaşık %40’ını oluşturuyor. Bu gelirlerin elde edilmesi zorlaşacak.

Daha önce 2012 yılında İran nükleer programı gerekçesi ile SWIFT’ten çıkarılmıştı. İran’ın dış ticareti bu yaptırım sonucunda %30 azaldı ve İran ekonomisine ciddi zarar verdi. 2016’da İran bankaları sisteme yeniden girdiler.

2014’te bu tehdit yapıldığında Rusya Maliye Bakanı Alexi Kudrin, SWIFT’ten çıkarılmanın Rusya ekonomisinde GSYH’nın %5’ini bulan bir kayba neden olacağını açıkladı. Bu durum Rusya’nın kendi finansal haberleşme sistemini geliştirmesine neden oldu.

Rusya’nın Finansal Haberleşme Sistemi: SPFS

Rusya 2014’ten beri yeni bir finansal haberleşme sistemi geliştiriyor. 2017’de devreye girdi aslında ama SWIFT’le karşılaştırıldığında kullanıcı sayısı oldukça az. 400 kurum yer alıyor. Yerli finansal transferlerin %20’si SPFS üzerinden gerçekleşiyor.

Rusya, Çin ve İran’la görüşüyor. 2020 sonunda 23 yabancı banka sisteme katıldı. Bunlar arasında Ermenistan, Belarus, Almanya, Kazakistan, Kırgızistan ve İsviçre bankaları var. Türkiye ve Rusya arasında ticaretin yerli paralar üzerinde yapılacağı konusunda 2019 yılında bir anlaşma yapılmıştı. Bu anlaşma zamanla genişletilerek bankaların SPFS’ye adapte edilmesini de içeriyordu.

SPFS işlem maliyetlerini düşürerek SWIFT’e alternatif olmaya çalışıyor ancak kapsamı oldukça dar. Mesajlar sınırlı, 20 kb boyutunda ve sadece mesai saatlerinde mesaj gönderilebiliyor. SWIFT’te ise 7/24 mesaj göndermek mümkün.

Rusya Çin’in CIPS ödeme sistemi ile SPFS sistemini birleştirmek için Çin ile görüşüyor. CIPS ile Çin doların egemenliğini kırmaya çalışıyor. Ama dünyada toplam ticarette ödemelerin ancak %2’si renminbi ile gerçekleşiyor. Doların payı ise %40.

Daha önce yapılan yaptırımlar Rusya açısından çok önemli görülmedi. Ancak SWIFT’ten Rus bankalarının çıkarılması önemli bir gelişme. Rus ekonomisine ciddi zarar verebilir. Tabi bizim gibi ticaret partnerleri ile olan ilişkilerini de etkileyecek. Ticareti zorlaştıracak. Her ne kadar alternatif sistemler geliştirilse de bunların olgunlaşması zaman alacak. Bu süreçte de Rusya ekonomisi zarar görecek.

Peki, bu durum Putin’in umurunda mı? Anlaşılan değil. Ama ne yazık ki olan haklara oluyor.

Opinyu ailesi olarak, nedeni her ne olursa olsun savaşı lanetliyoruz.

Opinyu- 27/02/20222