Rönesans’tan Modern Sanata; Akımlar ve -İzmler

Sanatın başlangıcından bu yana, eserlerin ve sanatçıların üzerinde çeşitli akımlar ve -izmler etkili olmuştur. Sanatın içinde yer aldığı dönemin sosyal gelişmelerinden yönetim şekline kadar birçok unsur rol almıştır. Genellikle her bir akım bir öncekine tepki olarak doğmuştur. Yazımızda bu akımların her birine kısaca değineceğiz.

Rönesans

Rönesans diğer adıyla klasizm, Antik Yunan ve Roma’da sanatın doğuşu anlamına gelir. Bu dönemde bilim ve sanatta patlama yaşanmıştır. İtalya’da başlayıp tüm Avrupa’yı etkisi altına almıştır. Konuları din ve mitolojidir. Michelangelo, Leonardo Da Vinci, Donatello bu dönemin sanatçılarıdır.

Maniyerizm

1520-1600 yıllarında İtalya’da çıkıp etkili olan akım ‘zarif stil’ olarak tanımlanır. Rönesans kurallarından kurtulmak isteyen sanatçılar eserlerinde gerçeklikle değil duyguyu ifade etmek ile ilgileniyorlardı. Renkler soluklaşmış, derinlik artmış, mükemmeliyetçi insan formundan uzaklaşılmıştır. Michelangelo Buonarroti, Tintoretto ve El Greco bu dönemdeki sanat eserleri ile tanınır.

Barok

Barok tarzı eserlerde hareketlilik ön plandadır. Eserlerde ışık ve gölge oyunlarına sıkça rastlanır. Bernini, Rubens, Caravaggio, Vermeer ve Rembrandt dönemin en önemli sanatçılarıdır. 

Rokoko

Rokoko daha çok kendini dekorasyon ve süslemede göstermiştir. Güzellik ön plandadır, günlük yaşam ve manzaranın yanı sıra aristokratlar sanata konu olmuştur. Pompeo Batoni, Bernardo Bellotto, Francois Boucher gibi birçok sanatçı bu dönemde sanat eserleri vermiştir.

Neoklasizm

Bu akım, akılcılığa ve geleneğin yaratılmasına katkı sağlar. Sanatçılar eserlerine alınlıklar, duvar süsleri, sütunlar gibi süslemeler kattılar. Çizgiselliğe önem verildi ve daha halkçı bir tutum sergilendi, simetri önem kazandı. Jacques-Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres bu dönemde eserler vermiştir.

Romantizm

19. yüzyılın ilk sanat akımı olan romantizmin esin kaynağı kişinin kendisidir. Sanatçının duygu ve düşüncelerinin eserlerde etkili olduğu görülür. Hareket ve folklorik öğeler yer alır. Renk ön plana çıkar. Günlük yaşam, korku, aşk, ulusçuluk, manzara, yalnızlık temaları yer alır. William Blake, Eugene Delacroix, W. Turner dönemin önemli sanatçılarıdır.

Realizm

Akımlar ve -izmler arasında önemli bir yeri olan başka bir dönem realizmdir. Gerçekçi konulara yer verilir. Sanayideki gelişmeler ile işçiler, tarlada çalışanlar eserlerde yer alır. Honore Daumier, Christen Kobke, Rosa Bonheur bu dönemde eserler vermiştir. 

Empresyonizm

Empresyonizm yani izlenimcilikte sanatçılar güneş ışığının cisimlerde yaptığı renk değişimlerini konu almıştır. Aydınlık ve parlak renkler kullanılmıştır, anlık konular resmedilir. Claude Monet, Edgar Degas, Mary Cassatt bu akımın temsilcileridir.

Post Empresyonizm

Doğaya bir fotoğraf makinesinden bakar gibi yapılan resimlerdir. O anki ışık ve renk yakalanmaya çalışılırdı. Konturlar, parlak renkleri, abartılar, duygular ve iç dünya önem kazandı. Vincent Van Gogh, Paul Cezanne bu akımda eserler vermişlerdir.

Fovizm

Renkler duyguları anlatmak için kullanılır. Sanat eserleri birkaç renk ile sınırlıdır. Henri Matisse, André Derain, Vlaminck, Manguin önemli temsilcileridir.

Ekspresyonizm

Nesneler gerçek görünümü ile değil sanatçıda bıraktığı ifade ya da etki aktarılmıştır. Duygu ve iç dünya önem kazanır. İfade gücünün artırılması için çeşitli deformasyonlar oluşturulur. James Ensor, Georges Seurat, Paul Gauguin ve Gustav Klimt ekspresyonizmin öncülerindendir.

Fütürizm

Fütürizm 20. yüzyıl akımları arasındadır. Hareketin yaşamın en önemli gerçeği olduğunu öne sürer. Bundan dolayı şekiller parçalanmış, çizgiler üst üste getirilmiştir. Umberto Boccioni, Giamo Balla, Carlo Carra bu dönemde eser vermiştir.

Kübizm

En önemli akımlar ve -izmler arasında yer alan kübizmde, nesneler geometrik şekillere benzetilmiştir ve parçalanmıştır. Akla dayalı resimler ortaya konulmuştur. Pablo Picasso ve Georges Braque en önemli temsilcileridir.

Soyut Resim

Çizgi, renk ve leke gibi tasarımların göze hoş gelecek şekilde düzenlenmesi ile yapılır. Sanatçı kendi duygularını yansıtır. Modern sanat akımlarında olan soyut resim hiçbir kurala bağlı değildir.

Sürrealizm

Nesneler kendi doğallıklarından uzaklaştırılarak düşsel bir ortama girerler. Hayal gücünün önemli olduğu akımdır. Salvador Dali, Frida Kahlo, Joan Miro temsilcilerindendir.

Pop Art

Sıradan nesneler, yiyecekler önem kazanmıştır. Bu akımda sanat eserleri için film endüstrisinden faydalanmıştır. Tüketim kültürü ve reklam yüceltilmiştir. Jasper Johns, Mel Ramos, Richard Hamilton, Andy Warhol önemli temsilcileridir.

Opinyu 09.06.2022