Mavi Işık Sağlığımızı Etkiliyor

Milyonlarca yıldır tek mavi ışık kaynağı güneşti. Bugün, mavi ışık bizi çevreliyor. TV, bilgisayar, dizüstü bilgisayar, akıllı telefon, tablet, oyun cihazları ve diğer elektronik cihazlarınızdan mavi ışık geliyor. LED ve floresan aydınlatma da mavi ışıktır ve daha uzun dalga boylarına sahip ışıklardan daha yüksek miktarda enerji oluşturur.

Doğal mavi ışık ile yapay mavi ışık arasında fark var. Güneşten gelen doğal mavi ışık, vücudumuzun doğal uyku ve uyanma döngüsünü de destekler. Gün boyunca uyanıklığı, enerjiyi, tepki süresini, ruh halini ve esenliği destekler ve geceleri uyumamıza yardımcı olur. Yapay mavi ışığa maruz kalma ise yaşamsal fonksiyonlarımızla alakalı biyolojik saatimizi (sirkadyen ritim) ve genel sağlığımızı bozabilir. Uyku düzenleyici hormonumuz ve vücudun önemli antioksidanı melatonin salınımını baskılar. Uyku problemlerinin artması ve uyku kalitesinin bozulmasına yapay mavi ışık fazlalığının sebep olduğunu artık biliyoruz.

Cells’de yayınlanan 2019 tarihli bir araştırmaya göre mavi ışık gözün retina tabakasına zarar verebilir. Brain’de yayınlanan 2016 tarihli bir araştırmaya göre, mavi ışık migren semptomlarını da kötüleştirebilir.

Nasıl önlem alabiliriz? 

Modern hayatlarımızda bu tehlikeden korunmak ve risklerini en aza indirmeyi düşünmeliyiz.

• Gün Boyunca Güneş Işığından Yararlanın
• Geceleri Mavi Işığa Maruz Kalmayı Azaltın
  LED ve floresan aydınlatmadan kaçının. Işıklarını kısın. Elektronik ekranları mümkün olduğunca, özellikle yatmadan iki saat önce kullanmaktan kaçının.
• Ekran Sürenizi Azaltın
  İş ve bazı önemli kişisel şeyler için elektronik cihazlara ihtiyaç olabilir, ancak tüm gün sohbet etmekten veya amaçsızca sosyal medyada gezinmekten kaçının. Yatmadan en az iki saat önce ekran süresini tamamen ortadan kaldırın.
• Gözlerinizi Nemli Tutun
  Mavi ışığa maruz kalmak ve ekrana bakmak gözleri kurutabilir. Gözlerin kurumasını önlemek için odanızda hava nemlendirici cihaz kullanmayı deneyin. Gözlerdeki kuruma batma hissi-kızarma sebep oluyorsa göz damlası da deneyebilirsiniz.
• Ekranlarınızdaki Mavi Işığı Ayarlayın
  Deneyebileceğiniz başka bir strateji, dizüstü bilgisayarınızdaki ve diğer cihazlarınızdaki ayarları gece moduna değiştirmektir. Bu mod, göz yorgunluğu riskini azaltabilecek ve sirkadyen ritminize daha az müdahale edecektir.
• Ekran Koruyucu Deneyin
  Dizüstü bilgisayarınız için mavi ışığı filtrelemeye yardımcı olan bir ekran koruyucu deneyebilirsiniz.
• Mavi Işık Engelleyen Gözlükleri Deneyin
  Mavi ışığı engelleyen gözlükler, elektronik cihazları kullanırken mavi ışığa maruz kalmanın yarattığı baskıyı ve riskleri azaltmaya yardımcı olabilir.

Mavi ışığı engelleyen camların faydaları konusunda araştırmalar hala sınırlıdır. Bununla birlikte, son zamanlarda yapılan birkaç araştırma, mavi ışığı engelleyen gözlüklerin sirkadyen ritmini ve uykuyu destekleyebileceğini göstermiştir. Journal of Psychiatric Research’te yayınlanan 2019 tarihli bir araştırma, yatmadan iki saat önce mavi ışık engelleyen gözlük takmanın uykusuzluğu azaltmaya ve uykuyu iyileştirmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir.

Applied Psychology’de yayınlanan 2021 tarihli bir araştırmaya göre, mavi ışık engelleyici gözlükler, katılımcıların uyku kalitesini ve miktarını ve ayrıca iş performansını iyileştirmeye yardımcı olmuş.

20/20/20 Stratejisi

Elektronik cihazlar olmadan yaşamak ne yazık ki imkansız. Ancak, riskleri azaltmanın birkaç yolu var.

20/20/20 stratejisini uygulamak, her 20 dakikada bir bilgisayarı veya diğer elektronik cihazları kullanmayı bırakma ve ekrana dönmeden önce en az 20 saniye boyunca yaklaşık 20 feet (5 metre) uzaktaki bir nesneye odaklanma anlamına gelir. Bu biraz mola verdirir ve göz yorgunluğunu azaltabilir.

Son olarak sabah gün doğumuna yakın bir zamanda uyanarak günün ilk ışıklarına bakmak, uyandıktan sonra hemen telefon, bilgisayar vb cihazlarımızı açmamak göz ve hormonal sağlığımızı destekleyecektir.

Sağlıkla.

Uzm. Ecz. Ayşegül Birlik