İhracat Nasıl Yapılır, Pratik Bilgiler

Ülkemizde son dönemde ihracata yoğun bir katılım var. İhracata neden büyük ilgi olduğunu anlamak zor değil; kuruluşlar ve bireyler her zamankinden daha fazla başarıya imza atıyor. Ve bu konuda Türkiye’nin avantajlarını düşünürsek, ilginin haklı bir sebebe dayandığını söyleyebiliriz. Küresel iletişim, satış, pazarlama ve lojistik süreçleri kolaylaştıkça ve maliyetler azaldıkça, ülkeler arası ticareti düzenleyen prosedürler kolaylaştıkça ihracata başlamak daha kolay hale geliyor.

İnternette reklamı ve satışı yapılabilen sitelerin sayısının artmasıyla birlikte, evinde kendi emeğiyle bir şeyler üreten bir insan bile dünyanın diğer ucundan müşteri bulabilmekte ve bir kimlik olmadan ürünlerini satabilmektedir.

İhracat, küçük girişimcilere küresel pazarda minimum maliyetle iş yapma şansı, küçük şirketler için büyüme fırsatları ve büyük şirketler için farklı coğrafyalara mal satarak ekonomik krizleri ve yerel pazardaki durgunlukları aşma şansı yaratır.

Bir girişimci olarak, ürünlerinizi, kişi başına GSYH’si sizinkinden daha yüksek olan ülkelere ihraç edebilirsiniz. Örneğin, kişi başına düşen GSYH’si 14.300 ABD doları olan Çin’e ihracat yapmak, sunduğunuz ürünle ilgilenen büyük bir insan pazarına erişmenizi sağlayabilir. Dünya ekonomisi giderek küreselleşirken, küçük işletmelerin yeni sektörlerde iş yapma fırsatı da var.

Şimdi burada soru şu:

Kimler İhracat Yapabilir?

İhracat yapmak için bir şirkete kaydolmak gerekli değildir. Kendi özel girişiminizi kurabilir ve ardından ihracat yapabilirsiniz.

Vergi numarası olan kişiler (şirket sahibi olmayan herkes) ihracat yapabilir. Doğal olarak, bunu yapmadan önce vergi dairesine gitmeniz ve hesabınızı kaydetmeniz gerekir. Daha sonra bir gümrük komisyoncusuna vekaletname verebilirsiniz. Bölgede faaliyet gösteren bir ihracatçı birliğine üye olduktan sonra bir kişi veya firmanın ihracat yapmasına herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Gerçek Kişiler Nasıl İhracat Yapar?

Bir gerçek kişi, yukarıda belirtilen şartları yerine getirdikten sonra yurt içinden temin ettiği ürünleri yurt dışındaki bir müşteriye satabilir, yani ihraç edebilir., Yetkilendirilmiş gümrük müşavirinin gümrük beyannamesini ihracatın yapılacağı gümrük idaresine ibraz etmesi ile ihracat işlemleri tamamlanmış olur.

Tüzel Kişi olarak İhracata Başlamanın Faydaları

Gerçek kişiler ihracat yapabilir ama bunu bir kerelik değil de bir iş olarak görürseniz şahıs şirketi kurarak ihracat yapmak daha avantajlı olacaktır. Bununla vergi iadesi alabilir ve devletin ihracatçılara sağladığı çeşitli desteklerden yararlanabilirsiniz. Öte yandan ihracat hedefi olan bir kişinin en az şahıs şirketi kurması ve müşterilerinin onun bir firma ile muhatap olduğunu görmesi güvenilirlik ve devamlılık açısından önemlidir.

Hangi İhracatçı Birliğine Kayıt Yaptırmalısınız?

Bulunduğunuz bölgede yer alan veya ürün grubunuza uygun bir ihracatçı birliğine kayıt yaptırabilirsiniz. . Örneğin İstanbul’da yerleşik bir tekstil firmasının İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği’ne kayıt olması gerekecektir. İzmir’de ege ihracatçı birlikleri içerisinde sektörüne uyan bir birliğe üye olabilir.

Halihazırda genel sekreterliğe bağlı 14 bölgesel ihracatçı birliği bulunmaktadır. Sektöre baktığımızda 26 sektör olduğunu ve 60 civarında ihracatçı birliğinin olduğunu görüyoruz.

İhracatçı Birliklerine Kayıt Nasıl yapılır, Hangi Evraklar Gerekir?

İlk kez ihracatçılar, gümrüklere yeni bir başvuruda bulunmadan önce bölgelerindeki yetkili ihracat birliğine başvurmalıdır. Belgeler aşağıda listelenmiştir.

İmza beyannamesi (gerçek kişiler), İmza sirküleri (tüzel kişiler), Faaliyet Belgesi (tüzel kişiler), Ticaret sicil gazetesi (tüzel kişiler), Vergi mükellefiyet yazısı (tüzel kişiler), Vekâletname (temsil yoluyla işlemlerinizi yaptırmak için), Gerçek kişinin kimlik belgesi veya tüzel kişinin yani şirket yetkililerinin kimlik belgesi

Gümrük Müşaviri ile nasıl çalışılır, gümrük müşaviri nasıl seçilir.

Gümrük müşaviri, sizin vekaletinizle, yine sizin belirleyeceğiniz bir süre zarfında, gümrükte sizin adınıza beyanname açmaya, işlem yapmaya yetkili kişilerdir. İşyerinizin bulunduğu ve sevkiyatları yapacağınız şehirde yerleşik bir gümrük müşaviri ile çalışabilirsiniz. Uluslararası olarak gönderilen ürünleriniz varsa, çeşitli ülkelerde ofisleri olan gümrük komisyoncularıyla çalışmak genellikle daha fazla maliyet tasarrufu sağlar. Ayrıca bulunduğunuz yerde dilinizi konuşan bir danışman da bulabilirsiniz.

İhracata Yönelik Satış ve Pazarlama Çalışmaları

İhracat, temel olarak, başka bir ülkeye bir mal veya hizmet sattığınızda gerçekleşir. İhracat yapabilmek için uluslararası satış ve pazarlama çalışmalarına ihtiyaç vardır. Pazar araştırması, hedef kitlenizde hangi markaların popüler olabileceğini bulmanın bir yoludur ve sadece çevrimiçi veya katalogları kontrol etmenin ötesine geçer. Ayrıca fuarlar, müşteri ziyaretleri ve farklı iletişim yöntemlerinin kullanılmasını içerir.

İhracat malınızı potansiyel bir müşteriye satmayı planlıyorsanız, fiyatlandırma aşamasından başlayarak bu kılavuz tam size göre. Ihraç malı, Teslimat depolarınıza ulaştığımız andan müşterinizin ellerine ulaşana kadar olan tüm süreci kapsarız.

Adım Adım İhracat Nasıl Yapılır – İhracat Rehberi

İhracata başlamak isteyen birçok firma, ihracat aşamalarını sırasıyla takip ederek süreci adım adım yaşıyor. Bu makale, tipik bir ihracat operasyonunda neler olduğunu, sürecin her aşamasının nasıl düzenlendiğini ve hangi sırayla yapıldığını detaylandıracaktır. Gönderinin nasıl organize edildiğini, gümrük işlemlerinin ne zaman yapıldığını ve kim tarafından yapıldığını, madde madde göreceğiz.

1 – İhracatçı ve İthalatçı arasında teklif ve müzakere aşaması

İhracatçı yani satıcı, ithalatçı yani alıcı arasında, ihraç malına yönelik ilk müzakerelerin, telefon veya yüz yüze görüşüyor olsanız dahi, yazılı ve kayıtlı olması açısından e-mail üzerinden yürütülmesi en sağlıklı yoldur.

İhracatçı için teklif formu, malın ayrıntılarını ve miktarını ve ayrıca fiyatlandırmada kullanılan boyutları içermesi gereken bir belgedir. Satışınızın proforma faturasında alıcı ile bir anlaşmaya varabilirseniz, satın alma siparişini imzalayacak ve onaylanacaktır. Bu genellikle değiştirilmiş bir proforma göndermekten ve zaman kaybetmekten daha sağlıklı bir seçenektir.

Düzenlenen proforma faturada, ihraç edilecek ürüne ait tüm açıklama ve varsa teknik detaylar daha sonra ihtilafa mahal bırakmayacak şekilde belirtilmelidir. Yine her iki firmanın da son teslim tarihi, teslimat adresi, adı, adresi ve iletişim bilgileri gibi ihracatla ilgili bölümler bulunmalıdır.

İki şirket arasındaki ticaretin genel kurallarını, tarafların beklentilerini ve olası uyuşmazlıkların çözümünü ve cezalandırılmasını içeren bir sözleşmenin akdedilmesi her iki şirket için de bağlayıcı olacaktır. Örneğin terminli sipariş veren bir alıcının sözleşmede en son termin tarihini belirtmesi, gecikme için günlük ceza ücretini belirlemesi gerekir ve ihracatçı bunu kabul eder. İhracatçının üretim sürecindeki gecikmelerde ve sevkiyatı organize eden ihracatçı firma ise sevkiyatta yaşanacak gecikmelerde belirlenen cezayı ihracatçı firmanın ödemesini gerektirir.

1a – Incoterms, “Teslim Şeklinin Belirlenmesi”

Incoterms, uluslararası ticaret işinde kullanılan bir dizi uluslararası ticari terimdir. Birçok ABD eyaleti tarafından kabul edilen Tekdüzen Ticaret Kanunu, Incoterms 2000’i ABD’de yerleşik taraflarca mal satışına ilişkin sözleşmeler için isteğe bağlı şartlar olarak kabul edecek şekilde değiştirilmiştir Incoterms, teslimat veya sevkiyatı düzenleyen genel hukuk kurallarının yerini almıştır

İhracat teklif formu veya proformada ortak bir dil kullanılması için teslim şekillerinin (Incoterms) ve kullanılacak incoterms’ün ne olduğunun belirtilmesi şarttır. Bir firma faturasında “Teslimat koşulları” başlıklı bir satır varsa ve bu fiyatın İstanbul limanına teslim edilmesini istiyorsa, “Incoterms 2010 FOB İstanbul” yazan başka bir satır açmalıdır.

1b – Payment Terms, “Ödeme Şeklinin belirlenmesi

İhracat teklif formu veya proformanızda, “Payment Terms” başlıklı bir satır açıp. Örneğin peşin çalışıyorsanız, buraya “Cash In Advanced” yazmalısınız.

1c – Bank Details, “Banka Bilgileri

İhracatçı firmanın ödemenin yapılmasını istediği banka hesap bilgilerinin proforma fatura üzerinde yer alması faydalı olacaktır. Fatura üzerinde bir noktada “Banka Detayı” başlıklı bir satır açılır ve bu bilgiler girilir.

2 – Üretim, Tedarik, Sevkiyata Hazırlık periyodu

Ürünün sevkiyata hazır hale getirildiği dönemdir. Bu, ürünün paketlenmesi, etiketlenmesi ve nakliye şirketine gönderilmesini içerir.

Paketleme: Paketleme, üretimin pahalı bir parçası olabilir ve çok fazla yer kaplayabilir. Lojistik maliyetlerinin bu kadar arttığı bir dönemde minumum ölçülerde paketleme yapmak ta çok önemlidir.

Etiketleme: Etiketleme önemlidir çünkü müşterilere ne satın aldıklarını ve bunun için ne kadar ödeyeceklerini söyler. Etiketler ayrıca müşterilerin son kullanma tarihinin ne zaman sona erdiğini ve yiyeceklerinin içinde hangi bileşenlerin bulunduğunu bilmelerine yardımcı olur, böylece ürünün güvenli olup olmadığını bilirler.

İhracatçı firma, satacağı ürünlerin üreticisi veya tedarikçisi olabilir. Siparişe konu ürünlerin hem kendi ülkesinde hem de ihraç edilecek ülkede gümrük işlemleri ve sonraki aşamalar için gerekli kalite belgelerine ve/veya teknik belgelere sahip olması durumunda., üretim ve tedarik sürecinin sonunda hazır edilmeli. İthalatçının istediği özel bir ambalaj şekli varsa ihracatçının buna dikkat etmesi gerekir.

3 – Sevkiyat, Çıkış Gümrük İşlemleri

Ürünü ihraç etmek istemeniz durumunda, lütfen müşteriyi ilgili lojistik konular hakkında bilgilendirdiğinizden emin olun. Özellikle, taşıma şekli Incoterms 2000 kapsamında “Fabrika teslimi” veya “Incoterms F grubu” ise. Exworks gönderilerinde ihracatçının ülkesindeki gümrük işlemleri alıcıya aittir.

Genelde alıcı firma bu tutarları ayrıca öder. F grubu ihracatta mallar limanlara yönelik ise, iç nakliyeyi düzenlemek genellikle ihracatçı firmanın sorumluluğundadır. Alıcının göndericisine bir çeki listesi sağlar ve bir konşimento veya CMR (CMR, karayolu ile sınır ötesi taşımacılığa ilişkin, uluslararası bir anlaşmanın adıdır)için gerekli bilgileri sağlar.

Temel kural: Incoterms C kullanılarak yapılan ihracatlar da malların nakliye sorumluluğu satıcıya aittir.

Incoterms D grubu ihracatlar da, alıcının ülkesindeki gümrük masrafları ve DDP ihracatları için yerel vergiler dahil tüm masraflardan ihracatçı sorumludur.

4 – İhracatçının Hazırlaması Gereken Evraklar

İhracatçı firma kendi ülkesinde gümrük işlemlerini gerçekleştirmek için e-fatura, İngilizce fatura ve çeki listesi hazırlar ve ardından alıcının ülkesindeki gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük müşaviri menşe, ATR, EUR1 gibi belgeleri gecikme olmaksızın hazırlayabilir.

e-fatura (Zorunlu)

İngilizce Fatura (Zorunlu)

Paket Listesi (Zorunlu)

Menşe Şahadetnamesi (certificate of Origin) (Zorunlu)

ATR, EUR.1  (İlgili ülkelere yapılan ihracatlar için vergi muafiyeti sağlar)

Konşimento, kargonun gemi veya uçakla sahipliğini ve teslimini ayrıntılandıran bir belgedir ve CMR, tır ile kargo için ürün sayısını ve teslimat yöntemini belirten bir belgedir. Bu belgeler nakliye firmaları ve ihracatçı firma tarafından hazırlanır. Ürün adı, GTIP numarası, miktar, ağırlık ve alıcının iletişim bilgileri gibi bilgilerin sağlanması, gönderilerde sorun yaşanmaması için önemlidir. Bu verileri sevkiyat etiketleri ve faturalar gibi her türlü belgeye dahil edip nakliyeci ile paylaşmak gerekir. Belgelerin taslak formları kontrol edilmeli ve onaylanmalıdır.

5 – İhracat evraklarını Alıcıya Gönderilmesi

Denizyolu ile gidiyorsa, gönderici tarafından ihracatçıdan gelen bilgilerle hazırlanan bir belge olan “konşimento”, ” bill of lading ” olarak adlandırılır. Yüklendikten sonra gemi ayrıldığında yazdırılır.

5a- Denizyolu sevkiyatları

Deniz sevkiyatından sonra ihracatçı firma kendi ülkesinden gelen konşimento, İngilizce fatura, çeki listesi ve belgeleri uluslararası kurye şirketleri aracılığıyla alıcı firmaya gönderir. Gönderi yaparken dahil edilmesi gereken önemli belgeleride belirleyerek hazırlamak zorundadır.. Örneğin, bazı ülkelerde ATR (gümrük fişi) taraması gerekirken, diğerlerinde EUR.1 (mal giriş özeti) gerekir. Ek olarak, bir alıcı bazen kaliteyi doğrulamak için çeşitli belgeler talep edebilir. Bu ürünle ilgili sertifikalar olabilir veya gözetim raporları olabilir.

5b- Karayolu sevkiyatları

Karayolu taşımalarında, İngilizce fatura, çeki listesi ve menşeinden oluşan belgeler grubuna, karayolu yüklerinde konşimentonun karşılığı olan CMR adı verilen belge eklenir. Orijinal belgelere sürücü ve araç eşlik eder.

6 – Alıcının ülkesinde gümrük ve iç nakliye işlemleri

İhracatçı firma, ihraç edilen malları alıcının deposuna teslim etmek için alıcı ile anlaşmışsa, örneğin teslimat yöntemi CIP veya DAP ise

Örneğin, gemi ile bir konteyner sevkiyatı yapılıyorsa, alıcının ülkesinde konteynerin boşaltıldığı limandan alıcının adresine kadar olan iç taşıma işlemi ihracatçının sorumluluğundadır.

Teslimat yöntemi DDP ise, alıcının ülkesindeki gümrük vergileri ve KDV gibi yerel vergiler de alıcının sorumluluğundadır.

7 – İhracat Dosyasının kapatılması

Bir ihracat işleminin sevkiyat süreci tamamlandığında, ihraç ürünleri alıcıya teslim edilir, ihracat bedeli tahsil edilir ve ihraç edilen ürünlerle ilgili herhangi bir şikâyet yoksa, ihracat işlemi kapatılmış sayılır.

İlk aşamada gümrük müşaviri beyannamenin kapanmasını müteakip ihracatçıya gider makbuzlarını ve ihraç edilen ihracat dosyasına ilişkin beyannameyi gönderir.

İhracatçı firma, alıcı firmaya göndermeden önce konşimento ve diğer orijinal belgelerin kopyalarını kendi dosyasına eklemek üzere alır. Navlun faturası, sevk irsaliyesi, antrepo, demoraj, yurt dışı vergi ödemeleri gibi sonradan oluşabilecek masrafların faturası varsa, ilk masraflar tedarik edildikten sonra tamamlanan ihracatın maliyetleri ile karşılaştırılır.. Son aşamada, başlangıçta tahmin edilen birim maliyetler ile nihai maliyetler karşılaştırılır. İhracatçı firma konşimento, İngilizce fatura, koli listesi ve menşe belgelerini denizyolu sevkiyatını takiben uluslararası kurye ile alıcı firmaya gönderir.Böylece ihracat tamamlanmış olur,ihracat bedeli de geldiğinde dosya kapatılır.

Hikmet Tanrıverdi