Geleceğin Tehdidi: Küresel Gıda Krizi Kapıda!

Dünya her geçen gün yeni bir tehditle karşı karşıya kalıyor. Son yılların tehdidi ise küresel gıda krizi. Özellikle birkaç senedir dünyada yaşanan olumsuz olaylar, birçok probleme yol açtı. İnsan hayatını önemli ölçüde etkiledi. Bu etkiler hala sürüyor olmakla beraber uzun süre insan hayatında yer almaya devam edecek gibi görünüyor. Bundan dolayı sadece geleceği değil, aynı zamanda şimdiyi de tehdit ediyor.

Tarih boyunca, dünya zaman zaman gıda krizleriyle karşı karşıya kalmıştır. Günümüzde yaşanan durum da bu krizlerden biridir. Ancak gelecek adına, diğerlerinden çok daha endişe verici. Çünkü dünyanın karşı karşıya kaldığı olumsuz koşullar geçmişten çok daha ciddi bir durumda. Üstelik bu koşullar iyileştirilmemekle birlikte her geçen gün daha da kötü bir hale gelmektedir.

FAO yani Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün paylaştığı veriler sorunun büyüklüğünü gözler önüne seriyor. Kuruluş, gıda ürünlerinin dünyadaki fiyat değişikliklerini aylık olarak değerlendiriyor. Bunun sonucunda Gıda Fiyat Endeksi oluşturuyor. Bunu 5 ana kategoride veri analizi ile yapıyor. Bu 5 kategori aşağıdaki şekildedir:

• Et Fiyat Endeksi,
• Bitkisel Yağlar Fiyat Endeksi,
• Süt Ürünleri Fiyat Endeksi,
• Tahıl Fiyat Endeksi,
• Şeker Fiyat Endeksi

Bu fiyat endekslerinin ortalaması alınarak Gıda Fiyat Endeksi oluşuyor. Son zamanlarda paylaşılan verilere göre, gıdada meydana gelen fiyat artışı tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bu da küresel gıda krizi ile ilgili ciddiyeti gözler önüne seriyor.

Küresel Gıda Krizine Ne Sebep Oluyor?

Ülkeler, kalkınma çabalarını sürdürürken dünyanın sorunları ile de baş etmek zorundadırlar. Artan nüfus, mevcut doğal kaynakların etkin bir şekilde kullanılamaması, değişen yaşam standartlarının ortaya çıkardığı olumsuz etkiler çeşitli sorunlar doğuruyor. Bu sorunlar farklı farklı krizleri beraberinde getiriyor. Beslenme ihtiyacı insanın en temel gereksinimi olduğu için gıdadaki krizin etkisi çok daha yoğun hissediliyor.

Sadece Türkiye’de değil, aynı zamanda tüm dünyada meydana gelen gıdadaki fiyat artışı, sorunu küresel bir hale getirmiştir. Bunun sonucunda oluşan siyasal ve ekonomik istikrarsızlıklar, tüm ülkelerde sosyal huzursuzluklara sebep olmaktadır. Küresel gıda krizi, temel olarak arz ve talep dengesinin değişmesinden kaynaklanmaktadır. Ancak bu temel kaynağı etkileyen hususlar mevcuttur.

Gelişmekte olan ülkelerde meydana gelen ekonomik büyüme ve tarımsal ürünlerin arz miktarındaki artışın çok az seviyelerde olması, bu hususlardan bazılarıdır. Bunun yanı sıra dış ticarette gelişmiş ülkelerin korumacı politikaları ve yüksek sübvansiyonlar da bunlar arasında gösterilebilir.

Önceden, genel olarak gıda krizinin başlıca sebepleri bu unsurlardı. Ancak, maalesef gelinen noktada bunun çok daha fazlası var. İklim değişikliği, pandemi, enerji krizi ve savaş… Günümüzün krizlere sebep olan demirbaşları…

İklim Değişikliği

İklim değişikliği, küresel gıda krizi için gösterilebilecek en önemli sebeplerin başında yer alıyor. Bu iklim değişikliği, seller ve orman yangınları gibi olayları artırıyor. Özellikle Türkiye’de son yıllarda, bu durum oldukça fazla bir şekilde kendini gösteriyor. Bu olayların ardından ortaya çıkan kayıplar sonucunda, en çok zarar gören tarım ve gıda sektörü oluyor. Buna bağlı olarak, Akdeniz Bölgesinde yer alan Türkiye’nin bundan en çok zarar gören ülkelerden biri olacağı da önemli bilgiler arasında yer alıyor.

Üstelik artık insanoğlunun iklim değişikliğine engel olmak için yapabileceği bir şey de bulunmuyor. Bundan dolayı önümüzdeki yıllar boyunca aşırı sıcaklık dalgaları, aşırı kuraklık, katastrofik yağışlar ve seller devam edecek. Bunun yanı sıra kutupların erimesi, okyanusların sıcaklıklardan dolayı ısınarak asitleşmesi ve denizlerin yükselmesi durdurulamayacak. Kısacası bu saatten sonra ne yapılırsa yapılsın maalesef geri dönüş mümkün değil.

Ortaya konulan İklim Değişikliği Raporu’na göre buğday, pirinç, mısır ve tüm tahıl grubu giderek yükselen sıcaklardan etkilenecek. Zaten azalmakta olan kahve ve kakao daha fazla zarar görecek. Balıkçılık başta olmak üzere hayvancılık sektörü büyük oranda zarar görecek. Küresel gıda krizi göstergesi olan bu durumlar, günümüzde kendi biraz gösteriyor olsa da gelecekte tamamen hissedilecek. Bununla birlikte gıda fiyatları giderek daha da çok artacak. Elde edilen veriler iklim değişikliği kaynaklı olarak, ülkelerin ana üreticisi oldukları gıda seviyelerinde azalmaların meydana geldiğini de göstermektedir.

Pandemi

Pandemi, tüm dünyayı derinden sarstı. Covid-19 salgınının başlaması ile dünya ekonomisi büyük bir krize girdi. Arz-talep dengesi başta olmak üzere birçok denge temelinden sarsıldı. Bu da dünyayı küresel gıda krizi ile karşı karşıya bıraktı. Buna bağlı olarak Dünya Ticaret Örgütü verilerine göre, tahıl ve temel gıda üreticisi olan ülkeler bazı düzenlemelere gitti. Bu ülkeler, iç piyasada sorun yaşamamak adına bu ürünlerin ticaretlerini azaltmışlardır. Bunun yanı sıra karantina günlerinden dolayı gıda ticareti sekteye uğramıştır. Dışa bağımlı ülkeler gıdalarını kendileri temin etmek zorunda kalmışlardır. Bunun sonucunda, tarım ve gıda sektöründe rekor fiyat artışları meydana gelmiştir.

Son verilere göre dünya genelinde açlık sınırında yaşayan insan sayısı 690 milyondu. Pandemi ile bu sayı artış göstermiştir. Sayıya 132 milyon daha dahil olmuş ve artış 822 milyon olarak güncellenmiştir.

Savaş

Dünya henüz pandeminin etkilerini üzerinden atamamışken ve bu konuda çalışmalar yaparken Rusya Ukrayna’ya saldırdı. Dünyanın en temel iki tahıl ihracatçısının savaşa girmesi, temel gıda ürünlerinin tedariğinde sorunlara yol açtı. Savaş Ukrayna’da olduğu için Ukrayna ticareti zarar gördü. Bunun yanında, diğer ülkelerin Rusya’ya yaptırım yapması da Rusya ticaretinde tıkanmalara sebep oldu. Böylece ürünlerin dünyaya dağıtımı gerçekleşemedi. Bu da beraberinde gıda fiyatlarında artışı getirdi. Tüm bu yaşananlar ve daha fazlası da küresel gıda krizi konusunda tetikleyici oldu.

Enerji Krizi

Enerji ve petrol fiyatlarındaki artış gıda fiyatlarının da artmasına sebep olmuştur. Bu, tarımda kullanılan traktör gibi araçlar ve makinelerden ilaçlama ve gübreleme süreçlerini etkiledi. Çünkü bu süreçler yapılırken yoğun bir şekilde enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır. Aynı zamanda dünya ticaretinin büyük bir kısmı petrol kaynaklı yakıtların kullanıldığı gemiler ile gerçekleşiyor. Bu düşünüldüğünde gıdadaki fiyat artışı sürpriz değildir.

Tüm bu sebepler küresel gıda krizi için zemin hazırlamıştır ve devam da etmektedir. Dünya, çok yakın bir gelecekte tam anlamıyla kriz ile karşı karşıya kalmaktan kaçamayacaktır.

Opinyu