İçinde Bulunduğunuz Cildinizi Koruyun

Güneş cilt kanserinin bir numaralı nedenidir, çünkü en yaygın kanser türü cilt kanseridir. Güneşe çıkmamanın dışında her gün güneş koruyucusu sürmek kansere ve erken yaşlanma belirtilerine karşı korunmanın bir numaralı yoludur. Birçok kişi güneş koruyucu ürünleri sadece denize gittiği zaman kullanır. Onlar cildin ancak doğrudan güneş altındayken koruyucuya ihtiyaç duyduğunu sanarak yanılıyorlar. Güneşin verdiği zararlar gün geçtikçe birikir.

Her ne kadar deniz kenarındayken, yani doğrudan güneşin altındayken, güneş koruyucusu kullanmak önemli olsa da, asıl tehlikeyi bir yaşam boyu biriken hasarlar oluşturur. Güneş ciltte cildi tahrip eden atıklar olan serbest radikallerin ortaya çıkmasına neden olur.

Serbest radikaller aynı zamanda dengelenme ihtiyacı içinde olan ve bu nedenle etrafa saldıran dengesiz oksijen bazlı atom veya moleküllerdir. Bu saldırgan radikal atomlar dengeye kavuşmak için elektronlara ihtiyaç duyarlar ve bu elektronları hücre zarlarından veya hücresel DNA’lar gibi cildin önemli yapı taşlarından koparıp alırlar. DNA değiştirildiğinde hücre yenilenme “planı” da değişir. Böylece kanser için biyokimyasal bir zemin hazırlanmış olur.

Ayrıca bu radikaller biyokimyasal yangılar için bir domino etkisi başlatarak bunların sonucunda kendini yok eden enzimlerin ortaya çıkmasına neden olurlar. Bu enzimler cildin betonarmesini oluşturan kolajen, elastin ve hyaluronik asidi yok ederler. Cilt için hayati önem taşıyan bu bileşenlerin sürekli olarak yok edilmesi yaşlanma olarak nitelediğimiz belirtileri doğurur: kırışıklıklar, ciltte elastikiyet kaybı (sarkmalar), pürüzlü cilt yüzeyi, incelme. Bu hasarlar yıllarca gizli kalabilir, ama sonunda güneşin zaman içinde neden olduğu hasarlar kırışıklıklar, pürüzlü cilt dokusu, sarkmalar ve bazen de cilt kanseri ve anormal cilt büyümeleri olarak ortaya çıkıverir.

Dışarıya çıkmadığım halde neden güneş kremi sürmem gerekiyor?

Normal bir iş gününü düşünün. Arabanıza binip işinize gitmek üzere yola çıkıyorsunuz. Sonra park edip yürüyerek ofisinize gidiyorsunuz ve çalıştığınız süre boyunca cam kenarında oturuyorsunuz. İşten çıkınca yine yürüyerek otoparka gidiyorsunuz, eve varınca köpeğinizi gezdiriyorsunuz, bahçede çocuklarınızla oynuyorsunuz veya balkonunuzda bir bardak limonata veya ayran içiyorsunuz. Dışarıda geçirdiğiniz süreler o kadar da az değil. Bunu haftada yedi gün, yılda 52 hafta ve 20 yıl ile çarpın ve ne kadar güneşte kaldığınızı bulun.

Ayrıca güneşten gelen UVA ışınları camdan geçebiliyor. Yani arabanızda otururken veya cam kenarında çalışırken de güneşin etkisi altında kalıyorsunuz. Buna dolaylı güneş etkisi deniyor. Farkında bile olmadan maruz kaldığınız bu etkiler yıllar içinde birikiyor ve bir sürü serbest radikalin ve güneş hasarının ortaya çıkmasına neden olabiliyor. En iyi önlem her sabah güneş gören her yerinize (boynunuzu, ensenizi, kollarınızı ve ellerinizi unutmadan) güneş koruyucu bir ürün sürmektir.

Çocuklar ne zaman güneş kremi kullanmaya başlamalıdır?

Çocuklar doğdukları günden başlayarak dikkatle güneşten korunmalıdır. Bebeklere dışarı çıktıkları her defasında doktorlarının verdiği koruyucu güneş kremi sürülmelidir. Küçük çocuklarda güneş kremlerine karşı alerjiler görülebilir, bu nedenle ebeveynler doktorlarına danışmalıdır. Çocuklar tıpkı dişleri fırçalamak veya yıkanmak gibi, güneş kremi sürmeleri konusunda da eğitilmelidir. Güneş kremini nasıl sürecekleri gösterilmeli ve bunun yüzmeye gitmenin veya dışarıya çıkmanın doğal bir parçası olduğu anlatılmalıdır. Küçükken edinilen alışkanlıklar ileri yaşlarda büyük farklar yaratabilir.

UVA İle UVB güneş Işınları arasındaki fark nedir?

Güneş ışığı bir yelpaze şeklinde yansıtır. Bu yelpazenin belli bir bölümü dünyaya ulaşıyor ve cildimizi etkileyebiliyor. Ultraviole A ve B ışınları cildimizi olumsuz yönde etkileyen iki tip ışındır. Ultraviole B (UVB) ışınları kısadırlar ve epidermisin bazal tabakasına kadar ulaşırlar. UVB ışınları güneş yanıklarına neden olurlar ve pek çok kanser türlerini de tetiklediklerine inanılmaktadır. Ultraviole A (UVA) ışınları daha uzundur ve dermisin derinlerine nüfuz edebilir. Bu ışınların cildin dermis tabakasına büyük zarar verdiklerine ve DNA hasarları ile ve cilt kanserinin en ölümcül türü olan melanomanın oluşmasından sorumlu olduklarına inanılmaktadır. Daha önce de belirttiğimiz gibi UVA ışınları cam pencerelerden geçebilmektedir.

Güneş koruyucuları nasıl etki ediyor?

Güneş koruyucularının içindeki maddeler UV ışınlarını emerek etkisiz hale getirebiliyor veya bu ışınları fiziksel olarak cilt yüzeyinden geri yansıtabiliyor.

En İyi koruma nemlendirmedir

Her ne kadar cildimizi özellikle güneşli havalarda güneşten korumak için güneş koruyucuların kullanılması önemli olsa da en önemli cilt koruması cildi nemlendirme ve cildin nem kapasitesini artıracak formülleri düzenli olarak kullanmaktır.

Uzm. Dr. Sinan İBİŞ