Genç Bilim İnsanlarına Öneriler (Bilim Tarihinden Örneklerle)

Bilim, insan hayatını etkileyen özel bir disiplindir. Bundan dolayı hayatımızda yeri büyüktür. Bilim insanlarının varlığı ve gittikçe çoğalması tüm dünya için bir avantajdır. Özellikle tarihte örneklerinde de olduğu gibi genç bilim insanlarına destek olmak, olanak sağlamak çok önemlidir. Bunlar dışında genç bilim insanları neler yapmalıdır? İşte tarihin kendilerine hayran bırakan bilim insanlarının bilime olan katkıları ile genç bilim insanlarına öneriler…

Blaise Pascal

Blaise Pascal, Fransız matematikçi ve fizikçidir. Pascal daha 12 yaşındayken ‘geometri neyi inceler?’ sorusuna yanıt arıyordu. Daha o yaştayken teoremler kurup bunları kanıtladı. Hiç geometri konusunda bilgisi olmadan üçgenin iç açılarının toplamının iki dik açıya eşit olduğunu buldu. Elindeki kitapları okuyarak 16 yaşındayken konikler üzerine kitap yazmaya başladı ve bu kitabı okuyan Descartes, bu kitabı genç birinin yazdığına inanamadı. ‘Pascal’ın Esrarengiz Altıgeni’ ile geometriye katkı sağladı ve ayrıca ilk rakamsal hesap makinesini yaptı.

Pascal’ın tüm bu yaptıkları, bilime olan katkılarından sadece küçük bir kısmı. Bilime daha sayılamayacak kadar çok katkısı vardır. Pascal’ın tüm bunları başarmasının en baştaki sebebi merakı ve vazgeçmeden araştırmaya, deneyler yapmaya devam etmesidir. Problem çözme yeteneğini doğru bir şekilde yönlendirmiş olması da burada etkin rol oynar.

Mimar Sinan

Süleymaniye ve Selimiye’nin ustası Mimar Sinan, eserlerine hala hayranlıkla baktığımız bilim insanlarından biri. Çıkılan bir İran seferi sırasında içlerine top yerleştirdiği kalyonlar ile kalenin ele geçirilmesini sağlamıştır. Bundan dolayı Haseki unvanını almıştır. Daha sonralarında seferlerde gösterdiği başarılardan dolayı mimarlığa, ardından da devletin ve sultanların yapı işlerinden sorumlu baş mimarlığa geçiş yaptı. Bu süreçte 300’ten fazla esere imza atmıştır. Yaptığı eserler dünya mimari anıtları arasında yer alır.

Bilim sadece merak, deney ile gelişmez. Teknolojinin getirdiği yenilikler ve usta-çırak ilişkisi de bilim için önemlidir. Mimar Sinan bunun en iyi örneklerindendir. Öğrenmeye açıklık, kendinden daha bilgili olan kişiyi dinlemekte bilim insanının sahip olması ve yapması gerekenlerdir. Mimar Sinan örneği ile belki de daha farklı bir açıdan ‘genç bilim insanlarına öneriler’ bu şekildedir.

Nüzhet Toydemir Gökdoğan

Bilime çok önem veren Atatürk, cumhuriyet kurulduktan sonra hemen bu konuda faaliyetlere başladı. Birçok bilim insanını yurt dışına göndererek eğitimler almalarına olanak sağladı. Bu isimlerden biri Türkiye tarihinin ilk kadın astronomu olmasının yanı sıra ilk kadın dekanı ve ilk kadın senatörü olan Nüzhet Toydemir Gökdoğan.

Yurt dışında aldığı eğitimleri tamamlayıp Türkiye’ye döndü. Prof. Dr. Freundlich tarafından İstanbul Üni. Fen Fakültesi’nde kurulan Astronomi Enstitüsü’nde ilk Türk doçent oldu. Türkiye’de birçok çalışmaya imza attı, ders kitapları yazdı, çeviriler yaptı. Gökdoğan, koskoca 46 yıl Astronomi Bölümüne hizmet etti. Nüzhet Toydemir Gökdoğan örneği ile sabrı, öğrenme arzusunu, denemeyi, araştırma yapmayı ve en önemlisi vazgeçmemeyi genç bilim insanlarına öneriler olarak sıralayabiliriz.

Unutulmamalıdır ki zekâ ya da yetenek doğru bir şekilde yönetilmezse boşa gider. Yeteneği ve zekayı yönetmek, geliştirmek de ancak çalışmakla, azimle olur.

Opinyu 24.06.2022