İçerikte Neler Var?
EMIT – NASA Küçük Toz Parçacıklarını Haritalayacak
NASA’nın EMIT Misyonu, büyük iklim etkilerini incelemek için küçük toz parçacıklarını haritalayacak. Araştırmacıların iklim etkilerini modellemelerine yardımcı olmak için NASA’nın Dünya Yüzeyi Mineral Toz Kaynağı Araştırma görevi, havada uçuşan, toza dönüşen minerallerin bileşimini ölçecek.
Rüzgarla kıtalar ve okyanuslar arasında savrulan toz, gökyüzünü puslu hale getirmekten, akciğerleri tıkamaktan ve ön camlarda bir film bırakmaktan daha fazlasını yapar. Mineral tozu veya çöl tozu olarak da bilinir, hava durumunu etkileyebilir, kar erimesini hızlandırabilir, karadaki ve okyanustaki bitkileri gübreleyebilir. Kuzey Afrika’dan gelen parçacıklar, fitoplankton çiçeklerini ateşleyerek, Amazon yağmur ormanlarını besinlerle besleyerek ve güneş ışığını emip dağıtırken bazı şehirleri bir kum örtüsüyle kaplayarak dünya çapında binlerce kilometre seyahat edebilir.
NASA’nın Haziran 2022’de başlayacak olan Dünya Yüzeyi Mineral Toz Kaynağı Araştırması (EMIT) misyonu, çöllerinden gelen bu ince toprak, silt, kil parçacıklarını ve nihayetinde gezegenimizin iklimini nasıl etkilediklerini anlamayı amaçlıyor.
Demir açısından zengin koyu tozlar, Güneş’in ısısını emer, havayı ısıtır. Kil açısından zengin daha açık renkli tozlar ise tam tersini yapar. Farklı türdeki tozların farklı özellikleri vardır: asidiktirler, baziktirler, açık renklidirler, koyu renklidirler. Bu özellikler tozların Dünya’nın atmosferiyle, ayrıca toprak ve suyla nasıl etkileşime girdiğini belirler. EMIT‘in baş araştırmacısı Robert O. Green, EMIT verileriyle, “Dünyanın toz kaynağı bölgelerinin haritasını çıkarma ve tozun gezegeni nasıl ısıtıp soğuttuğunu ve bunun gelecekteki iklim senaryolarında nasıl değişebileceğini anlama yolunda olacağız” yorumunda bulundu.
NASA’daki ve dünyanın diğer bölgelerindeki araştırmacılar, uzun süredir tozun uçuşuna odaklandılar. Tozun boyutlarına bağlı olarak saatler veya haftalar sürebilen bir yolculuk. Atmosferik etkileri iklim modellerine dahil edilmiştir, ancak tozun gezegen üzerinde net bir ısınma veya soğutma etkisi olup olmadığı ve bunun zaman içinde nasıl değiştiği belirsizliğini koruyor.
EMIT’in baş araştırmacı yardımcısı ve New York Cornell Üniversitesi’nde bir Dünya sistemi bilimcisi olan Natalie Mahowald, belirsizliğin toz bileşimi hakkındaki veri eksikliğinden kaynaklandığını söyledi. Araştırmacıların sahip olduğu veriler, ayrıntılı toprak bilgilerinin tarımsal veya ticari amaçlara hizmet edebileceği, çoğunlukla tarım alanlarında bulunan 5.000’den az örnekleme alanından gelmektedir. Çöllerde çok az ürün yetiştiğinden, dünyanın toz üreten bölgeleri yetersiz örneklenmeye eğilimlidir,. Bu nedenle bilim insanları, iklim değişikliklerini modellemek için toprak, su ve hava verilerini birleştiren bilgisayar simülasyonlarından faydalanmayı hedeflemektedir.
Mahowald, “Normalde iklim modellerinde tozu, tüm toz türlerinin ortalama rengi olan sarı olarak modelliyoruz, ancak bir çöl bölgesine gittiyseniz, kumun tek renk olmadığını bilirsiniz. Yani dünya genelinde tek tip olduğu varsayımı, gerçekte neler olduğunu yansıtmıyor.”
EMIT: Tozun Kökenlerini Haritalamak
En son teknoloji ürünü görüntüleme spektrometresi, Uluslararası Uzay İstasyonundan dünyanın mineral toz kaynaklarının haritasını çıkaracak. Cihaz kuru, seyrek bitki örtüsüyle kaplı bölgeler üzerinde dönerken parçacık rengi ve bileşimi hakkında bilgi toplayacak.
EMIT, koyu kırmızı tonları atmosferin güçlü bir şekilde ısınmasına neden olabilen demir oksit içerenler de dahil olmak üzere 10 önemli toz çeşidine odaklanacak. Her bölgede yüzeyde hangi tür tozun hakim olduğunu bilmek, havada kalan ve sürüklenen parçacıkların bileşimi hakkında yeni bilgiler sağlayacaktır. İklim bilimciler bu verilerle, mineral tozunun bölgesel ve küresel iklim etkilerine ilişkin anlayışlarını geliştirebilirler.
EMIT, emisyonlardaki değişiklikleri değerlendirmek ve geçmişte neler olduğunu ve gelecekte neler olacağını daha iyi anlamak için diğer atmosferik ve iklim bilgileriyle birleştirdiğimiz tozun kaynak bölgeleri hakkında bilgi sağlayacak.
EMIT, görevi sırasında 1 milyardan fazla yeni ölçüm gerçekleştirecek. Her toz türünün benzersiz bir ışığı yansıtan imzası olduğundan, araştırmacılar yüzeydeki maddelerin mineral ve kimyasal bileşimini belirleyebilecekler. EMIT’in cihazını şimdiye kadar uzaya gönderilen en gelişmiş Dünya’ya bakan görüntüleme spektrometrelerinden biri.
Opinyu 18.05.2022
Misyon Hakkında Daha Fazla Bilgi
EMIT, Caltech tarafından California’da yönetilen NASA’nın Jet Propulsion Laboratory’de (JPL) geliştiriliyor. Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden SpaceX’in NASA için 25. ticari ikmal hizmetleri misyonundaki Uluslararası Uzay İstasyonuna fırlatılması planlanıyor. EMIT faaliyete geçtiğinde, verileri diğer araştırmacılar ve halk tarafından kullanılmak üzere NASA Arazi İşlemleri Dağıtılmış Aktif Arşiv Merkezi’ne (DAAC) iletilecektir.
Dünya Yüzeyi Mineral Toz Kaynağı Araştırması (EMIT), görünür ve kısa dalga kızılötesinde (VSWIR) görüntüleme spektroskopisi yoluyla kurak toz kaynağı bölgelerinin yüzey mineralojisini haritalamak için bir Earth Ventures-Enstrüman (EVI-4) Misyonudur. Kaynak bölgelerin haritaları, mineral tozunun rolüne ilişkin tahminleri iyileştirmek için kullanılacaktır. EMIT’in 2022’de Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) fırlatılması planlanıyor.
Kaynak:
