Girişimciler İçin Hukuk: 101

Ders-1: Fikrimi Nasıl Korurum?

Girişimcilerin en çok zorlandığı konulardan birisinin bu yolculukta sağlamaları gereken hukuki alt yapıyı bir türlü tespit edememek olduğunu çok iyi biliyoruz. Harika fikrimi nasıl koruyabilirim, şirket açmam gerekiyor mu, nasıl bir şirket olmalı, şirket nasıl açılır, yapacaklarım hukuka uygun mu, işletme modelim hukuka uygun mu, işletmemi devrederken nelere dikkat etmeliyim, işletme devralırken nelere dikkat etmeliyim, başka bir şirket ile birleşmek istiyorum nasıl olur gibi milyonlarca soru türetilebilir.

Bu yazı serisi ile girişimcilere hukuki anlamda bir yol çizmek kafa karışıklıklarını biraz olsun azaltmak istiyoruz.

– Ders 1-

Harika Bir Fikrim Var Ama Bunu Nasıl Koruyabilirim?

Harika bir fikriniz var ve bunu doğal olarak korumak istiyorsunuz ancak fikrinizi de yatırımcılarla veya başka birileriyle paylaşmak zorundasınız, harika fikrinizi nasıl koruyabilirsiniz bir bakalım.

Öncelikle çoğu kişi fikrinin patentini alarak veya telif hakkını tescil ederek koruyabileceğini düşünüyor olsa da bu düşünce çoğunlukla yanlıştır.

Fikirler, soyut halleriyle tescil edilememekle birlikte ancak somutlaştırılıp şekillendirilmeleri (eser haline getirilmeleri) halinde tescil edilmeleri mümkündür. Yani benim müthiş bir fikrim var, dünyada hiç uygulanmamış inanılmaz bir düşüncem var bunun telif hakkını alabilir miyim sorusunun cevabı ne yazık ki hayırdır. Salt fikirler eser korumasından yararlanamaz. Düşünce ve ilkelerin eser niteliğinde değerlendirilebilmesi için sahibinin hususiyetini taşıyacak düzeyde şekillenmiş olması gerekmektedir.

Bunun yanında teknik bir probleme çözüm üreten fikirler ancak patent mevzuatı ile korunabilir. Eğer şartlarını taşıyorsa fikriniz için patent ya da faydalı model korumasını almanız gerekmektedir.

Bu mümkün değilse ve henüz fikir aşamasında olduğunuzdan dolayı elinizde hukuken korunacak bir eseriniz söz konusu değilse fikrinizi korumanızın yolu fikrinizi açtığınız kişilerle gizlilik sözleşmesi imzalamaktır.

Peki, bu Gizlilik Sözleşmesi nedir? Nasıl hazırlanır?

Gizlilik Sözleşmesi; taraflar arasında yürütülen proje ya da paylaşılan iş konusu ile ilgili olarak, gizlilik içerdiği açıkça belirtilen bilgi ve belgenin, ilgili kişinin onayı alınmadıkça herhangi bir üçüncü kişiye açıklanmamasını temin edecek olan gizliliğin sınırlarının ve koşullarının belirlenmesidir.

Böylece bir kişi ya da firmayla paylaştığınız fikir, proje ve bilgileriniz üzerinde size kontrol hakkı sağlar. Bu sözleşme ile düzenlenecek cezai şartlar ile sözleşmeyi ihlal eden ya da korunması yönünde çaba göstermeyen ilgili taraf, tazminat ile cezalandırılır. Cezai şart tutarının caydırıcı olması ve karşı tarafın gizliliği ihlal ederek elde edebileceği muhtemel gelirden yüksek olması da sözleşmenin işlerliği açısından önem arz etmektedir. Bu sözleşmeyi fikrinize veya projenize uygun olarak düzenlemelisiniz, genel geçer bir gizlilik sözleşmesi ile fikrinizi paylaşacağınız ve fayda alacağınız kişiyi kaçırmamanız nabzı iyi yoklamanız gerekmektedir.

Sözleşmede Genel Olarak Olması Gerekenler:

– Gizlilik sözleşmesinin taraflarının kim olduğu ve iletişim adresleri

– Sözleşme metninde kullanılacak bazı kavramların ne anlam ifade edeceği

– Sözleşmenin konusu ve amacı

– Sözleşme ile taraflara getirilen yükümlülüklerin neler olduğu

– E-posta ve diğer bilgilerin güvenliği

– Sözleşmenin esası olan bazı önlemler, taraflara getirilen haklar, olası bazı durumlarda ne şekilde hareket edilmesi gerektiği ve yükümlülüklerin ne zaman sona ereceği

– Sözleşmede değişiklik yapılmasına ilişkin kurallar

– Sözleşmeye aykırılık veya başka durumlar için cezai şart

– Sözleşmenin devrine ilişkin esaslar

– Sözleşmenin ne şekilde feshedilebileceği

– Mücbir sebepler ve bunlardan ötürü sözleşmenin akıbetinin ihtimallere göre ne olacağı

– Sözleşmenin ifasından doğan uyuşmazlıkların çözüm usulü, yetkili mahkemenin neresi olduğu

– Zarar tazminine ilişkin kurallar

– Sözleşme hükümlerine getirilen istisnalar

– Sözleşmenin ne zaman yürürlük tarihi, süresi ve hangi şartlarda ne zaman sona ereceği

Sözleşmeyi karşı taraf hazırlamış ve imza için önünüze sunuyorsa dikkatli olmanızda fayda vardır. Genel olarak hukukçu olmayan kişiler için sözleşmeler birbirine benzeyen maddelerden oluşur. Eğer uzun bir sözleşme ise standart bir sözleşmedir diye düşünülüp okumaktan imtina edilebilir. Ancak dikkatlice okunmayarak imzalanan bir sözleşme içindeki tek bir madde ile bile bizi bambaşka yerlere götürebilir ve bunu imzaladıktan sonra fark etseniz de artık çok geç kalınmış olabilir. Bu yüzden Gizlilik Sözleşmesi dâhil imzalayacağınız herhangi bir sözleşmede çok dikkatli olmak zorundasınız.

Sonuç olarak; adından anlaşıldığı üzere gizlilik sözleşmesi, taraflardan birisinin gizli bilgiyi verirken, diğerinin bu bilginin gizli kalmasını taahhüt ettiği sözleşmedir. Girişimcinin menfaati için çok önemli bir sözleşme tipidir. İş dünyasında karşılıklı güven gerekli olduğu kadar sağlam adım atmak da bir o kadar değerlidir. Her ne kadar karşınızdaki kişiye gizlilik sözleşmesi imzalatmanızın aranızdaki güven ilişkisini zedeleyebileceğini düşünseniz de, iş dünyasında güvenden önce sağlam adımlar gereklidir. Bu yüzden fikir ve projelerinizi paylaşmadan önce uzman bir hukukçunun da danışmanlığıyla bir Gizlilik Sözleşmesi imzalayın ve haklarınızı hukuk yardımıyla güvence altına alın.

– Şirket açmam gerekiyor mu, nasıl bir şirket açmalıyım? Sorusunu cevaplayacağımız GİRİŞİMCİLER İÇİN HUKUK: 101 Ders 2 de görüşmek üzere.

Av. Melike Gökçe AK