İş Planı Nedir? Nasıl Hazırlanır?

İş Planı Nedir?

En kısa tanımıyla iş planı, bir girişimin hedeflerini ve bu hedeflere nasıl ulaşacağını açıklayan bir yazılı dokümandır. İş planları; girişimlerin ölçülebilen çıktılar (satış, kar, büyüme vb.) üretmeden ve yatırım riski almadan önce fikirlerinin potansiyel çıktılarını görebilecekleri çok önemli bir planlama aşamasıdır. Bu yüzden mutlaka bir iş fikri ile alakalı somut adımlar atılmadan önce hazırlanması gerekmektedir.

Ayrıca girişimci için girişim süreci içerisinde nasıl bir yol izleyeceğini her detayıyla anlatan bir yol haritası niteliğindedir.

Bir iş planı olmadan ya da detaylıca hazırlanmadan bir girişime başlamak genelde iyi bir başlangıç değildir. Yapılan araştırmalara göre kurulduktan sonra ilk beş yıl içinde işletmelerin yalnızca %45’i ayakta kalabilirken, faaliyetlerine devam eden işletmelerin ise %70’i iyi hazırlanmış bir iş planına sahiptir (Jason Nazar, 2013).

İş planları gerek ürün veya hizmet tanımının net bir şekilde ifade edilmesi, gerekse de takım üyeleri arasındaki iş bölümünün belirlenmesi açısından bakıldığında ileride yaşanabilecek olası problemlerde bir başvuru kaynağı özelliği de taşımaktadır.

İş Planı Nasıl Hazırlanır?

Standart bir iş planı asgari seviyede;

• Misyon, vizyon, kurucu ve takım gibi bilgileri içeren Yönetim Özeti,
• Üretilecek ürün veya hizmeti ve bu ürün veya hizmete dair teknik bilgileri içeren Ürün ve Hizmetler,
• Ürün ve hizmetlerin hangi kanallar aracılığıyla hangi müşterilere ulaştırılacağı gibi bilgileri içeren Pazarlama Stratejileri,
• Pazar ve rekabet analizlerini içeren Pazar Analizi,
• Satış ve gider tahminleri ile bütçe bilgilerini içeren Finansal Analiz bölümlerinden oluşmalıdır.

Yönetim Özeti

İş planını okuyan kişilerin proje hakkında temel bilgilere ulaşmasını sağlayan bölümdür. Yönetim özetleri iş planının geri kalan kısmının okunup okunmayacağının, özetle projenin kaderinin belirlendiği bölümdür. Bu sebeple dikkatlice hazırlanmalıdır.

İyi çalışılmış bir yönetim özetinde;

• Girişimci,
• Ortaklar ve yönetim kurulu,
• Bir iki cümle ile ifade edilecek iş fikri özeti,
• Misyon ve vizyon,
• Kısa, orta ve uzun vadeli hedefler,
• Problem gibi bilgiler net olarak belirlenmelidir.

Ürün Ve Hizmetler

Yönetim Özeti bölümünde problemi net olarak ortaya koyduktan sonra bu problemle ilgili sunulan çözümün detaylarının anlatılacağı bölümdür.

• Ürün ve hizmetlerin belirlenmesi,
• Her bir ürün ve hizmetin detaylı olarak anlatılması,
• Varsa patent, faydalı model, telif hakkı gibi korumaların belirtilmesi gibi önemli unsurların yer alması gerekmektedir.

Pazarlama Stratejileri

Ürün ve hizmetlerin hangi tüketicilere, hangi yollarla, nasıl ve ne zaman ulaştırılacağına dair stratejilerin belirlendiği ve pazarlamanın 4P’sinin ele alındığı bölümdür.

• Hedef kitle analizi,
• Ürün / hizmet fiyatlaması,
• Beklenmedik durum analizi,
• Pazarlama hunisi,
• Satış ve dağıtım kanalları,
• Pazarlama planı gibi bilgilerin detaylı olarak anlatılması gerekmektedir.

Pazar Analizi

Pazarlama stratejilerinde belirlenen hedef pazarın analizinin yapıldığı bölümdür.

• Toplam adreslenebilir pazar (TAM) büyüklüğü,
• Hizmet edilebilir pazar (SAM) büyüklüğü,
• Ulaşılabilir Pazar (SOM) büyüklüğü,
• Başlıca rakipler ve pazar payları,
• Pazara girişi engelleyebilecek yerel regülasyonlar,
• SWOT analizi gibi bilgilerin kaynaklarıyla birlikte detaylı olarak açıklanması gerekmektedir.

Finansal Analiz

Girişimin finansal detaylarının ele alındığı ve yatırımcılar için en önemli bölümlerden biridir.

• Başlangıç maliyetleri ve diğer giderler,
• İşletme giderleri,
• En az 5 yıllık satış, gider ve kar tahminleri,
• Başa baş noktası analizi,

İşletmenin finansal ihtiyaç yapısı bilgilerinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir.

Engin Alemdar