Geleceği Planlamak: EŞİT Model

Herkese merhaba. Geçen hafta yazdığım Büyük Seçim yazısı, henüz 1 hafta olmasına rağmen Opinyu’da şu ana kadar en çok okunan yazım oldu. Öncelikle bunun için okuyan ve paylaşan herkese çok teşekkür ediyorum. Bu yazıyı da Büyük Seçim yazısının bir devamı olarak düşünebilirsiniz.

Büyük Seçim’de “Potansiyeli yüksek bir ödüle ulaşmak için bugünün zorlukları karşısında yine bugünün konforunu tercih ederseniz geleceğinizden borç almış olursunuz. Ve gelecekteki kendinizin hangi durumda olduğunu henüz bilmiyorsunuz. Peki ya gelecekteki kendinizin sizin bugün ondan aldığınız borcu ödemenize çok ihtiyacı olursa? Bunun yerine geleceğinize borç vermeyi deneyin. En azından bugün hangi zorluklar karşısında direndiğinizi biliyorsunuz…” demiştim. İşte şimdi gelecekteki kendimize vereceğimiz bu borcu ödeyebilmenin yollarına bakacağız.

Bir Tasarımcı Gibi Düşünün

Bana göre tasarımcılık, bir problemi çözme sanatıdır. Yenilikçi düşünce ve yaratıcılık gerektirir. Bu, tasarımcıların sadece estetiğe değil, işlevselliğe de önem verdikleri anlamına gelir. Bu anlam da aslında gelecek planlamaları yapılırken son derece kullanışlı bir model sunar.

Bu modelin aşamalarının baş harflerinden dolayı modele “EŞİT Model” adını verdim. Aşamalar şöyle:

1. Empati kurmak
2. Şablon kullanmak
3. İteratif düşünmek
4. Takip etmek

Şimdi, geleceği tasarlamaya çalışan bir tasarımcı olduğumuzu unutmadan her aşamayı teker teker inceleyelim.

Empati Kurmak

Tasarımcılar gibi düşünmek, empatiyle başlar. Kullanıcıların ya da müşterilerin ihtiyaçlarını derinden anlamayı gerektirir. Bu yüzden geleceği planlarken de bir empatiyle başlayacak ve işverenlerin veya sektörlerin ihtiyaçlarını anlamaya çalışmak için onların şapkalarını takmaya çalışacağız.

Bu empati size iki sonuç verecek ve bu sonuçlara göre sonraki aşamaları şekillendireceğiz. Bu sonuçlar şunlar olacak:

1. Taktığınız şapkalardan ortaya çıkardığınız ihtiyaçlara, bugün sahip olduğunuz yeteneklerinizin nasıl hizmet edebileceklerini anlamak.
2. Henüz sahip olmadığınız ama gerek eğitiminiz gerekse imkanlarınız dahilinde sahip olabileceğiniz yetenekleri tespit etmek.

Yalnız, burada çok önemli bir konu var. Eğer empatiyi yanlı bir şekilde kurarsanız (yani aslında gerçek anlamda bir empati kurmazsanız) yanlış iki sonuca varırsınız. Bu da tüm modelin yanlış ilerlemesine neden olur. O yüzden kurduğunuz empatide ne kadar objektif ve dürüst olduğunuzu tekrar tekrar düşünün.

Empati kurmakla ilgili çok sevdiğim bir infografiği buraya bırakıyorum 🙂 Gerçekten empati kurmak ne demek bunu anlamadan ve doğru yapabildiğinize emin olmadan bu modelde bir adım dahi atmamanızı ve hatta yazının kalanını da okumamanızı öneririm.

Şablon Kullanmak

Şablonlar size zaman kazandırır…

Yukarıdaki cümleyi birkaç kez okuyun. Çünkü bu, yalnızca bir dizi kelime olmanın ötesinde, zaman yönetimi ve verimlilik hakkında derin bir gerçeği ortaya koyan kritik bir ifadedir. Şablon, deneyimlerin ve en iyi uygulamaların kristalleşmiş halidir. Zira şablonlar, sayısız deneme, hata ve başarıların ürünüdür. Bir şablon kullanmak, onu yaratanların uzun yıllar süren emeklerinden, öğrenme eğrilerinden ve çözüm bulma süreçlerinden geçerek geliştirdikleri bilgeliğe doğrudan bir erişim sağlar. Her şablonun arkasında, onu yaratmak için harcanan saatler ve hatta yıllar vardır. Bu yüzden, bir şablonun değeri, içinde barındırdığı bilgi birikimi ve sağladığı zaman tasarrufu ile ölçülür.

Tasarımcılar, mühendisler veya yazılım geliştiriciler… Yani bu şablonları oluşturan kişiler, bu araçları size bir kısayol olarak sunarlar ve süreci baştan sona düşünme zahmetinden sizi kurtararak hızla kaliteli sonuçlara ulaşmanızı sağlarlar.

Da Vinci’yi düşünün…

Da Vinci, yalnızca döneminin değil, tüm zamanların en büyük dahilerinden biriydi. Çalışmaları, yaratıcılık ve analitik düşünme arasında mükemmel bir denge kuruyordu. Bugün Da Vinci’nin eserleri, özellikle “Vitruvius Adamı”, tasarım ve orantı anlayışının bir simgesi haline gelmiştir. Bu eser, insan vücudunun simetrisini ve oranlarını gösteren, zamanın ötesinde bir şablondur. İşte bu yüzden Da Vinci’nin eserleri, şablonların gücünün ve öneminin kusursuz bir örneğini temsil ediyor. Yüzlerce yıl sonra bile hala ilham kaynağı olmaya devam ediyor ve bize şablonların, bilgi ve deneyimin zamansız aktarımı için ne kadar değerli olduğunu gösteriyor.

Geleceğinizi planlarken de tasarımcı gibi düşünmek, “Vitruvius Adamı” gibi damıtılmış tecrübelerden çıkan şablonları kendi yaşamlarınıza uygulama fırsatı verir. Unutmayın, doğada verimlilik esastır ve verimliliğin en önemli bileşeni zamandır ve şablonlar size sadece zaman değil gereksiz hatalardan kaçınma ve deneyimlerden öğrenme fırsatı sağlar. Bu özenle filtrelenmiş tecrübelerin çıktılarını kullanmamak bir meziyet değil aksine büyük bir ahmaklıktır.

Eğer şablon kullanmayı reddediyorsanız yine bu yazıyı burada bırakıp hayatınıza devam edebilirsiniz. Zira, bu yazı da başlı başına bir şablondur.

İteratif Düşün

Tasarımcılar, sürekli bir iterasyon ve prototip sürecinden geçer. Her tasarım test edilir, geliştirilir ve sadeleştirilir. İşte gelecek planlaması da tam olarak bu şekilde ele alınabilir. Bu süreçte, her adım, sürekli bir gelişim ve öğrenme fırsatı sunar. Önemli olan, her şeyin bir anda ve hızlıca olmayacağını kabul etmek ve bu yolculuğu sabırla sürdürmektir.

Örneğin, bugün herkesin bildiği ve kullandığı Spotify, Uber, Airbnb gibi uygulamalar, başarılı olmalarının arkasında sayısız test, hata ve iyileştirme sürecinden geçmiştir. Bu platformlar, ilk sürümleriyle bugünkü halleri arasında devasa değişimler yaşamış ve kullanıcı geri bildirimleriyle sürekli olarak gelişmiştir.

Airbnb’nin kurucuları Brian Chesky ve Joe Gebbia, 2007’de San Francisco’da bir tasarım konferansına katılacak misafirler için evlerini açtılar. Bu aslında onların ilk “prototipleri” oldu. Fikir basitti: oda ve kahvaltı sunarak ekstra gelir elde etmek.

Ancak, bu basit fikir, zaman içinde büyük bir iş modeline dönüştü. Başlangıçta, kullanıcılar uygulamada yer bulmakta zorlanıyor ve güven sorunları yaşıyordu. Airbnb ekibi, bu geri bildirimleri dikkate alarak platformu geliştirdi. Fotoğraf kalitesini artırdılar, kullanıcı arayüzünü iyileştirdiler ve güvenlik önlemlerini güçlendirdiler. Her iterasyon, platformu daha kullanıcı dostu ve güvenilir hale getirdi.

Airbnb’nin hikayesi, başarılı bir gelecek planlamasının, sürekli öğrenme, adaptasyon ve kullanıcı geri bildirimlerine dayalı iteratif bir süreç olduğunu gösterir. Başlangıçta sadece bir fikir olan Airbnb, sürekli gelişen bir iş modeline ve global bir başarı hikayesine dönüştü.

Ya da Spotify’ı düşünün… Spotify, küçük bir İsveçli startup’tan dünya çapında bir şirkete dönüşen bir başarı öyküsüdür. Başlangıçta, Spotify küçük bir kullanıcı kitlesine sahipti ve müzik endüstrisindeki büyük isimleri ikna etmek için mücadele ediyordu. Bunun için de algoritma tabanlı müzik öneri sistemini sürekli geliştirerek kullanıcıların kişisel zevklerine daha iyi hitap etmeye çalışıyordu. Bu sürekli gelişim ve adaptasyon, Spotify’ı bugün milyonlarca insanın tercih ettiği bir platform haline getirdi.

Bu iki bilindik hikaye, gelecek planlamasının sürekli bir öğrenme ve gelişim süreci olduğunu ve sabırla ilerlemenin önemini gösteriyor. Sihirli bir el gelip geceden sabaha mükemmelleşmenizi sağlamayacak. Bu asla mümkün olmayacak. Evet, zaman odaklı olmalı ve hızı öncelemelisiniz. Fakat acele etmekle hızlı olmak arasından fark vardır. Acele ederken hatalara ve dış tehditlere açık olursunuz.

Takip Et

Ve nihayet EŞİT Model‘in son adımına geldik: “Takip Et”

Bu adımda, kendinize düzenli olarak şu soruları sormanız gerekir:

• Hangi hedeflere ulaştım?
• Hangi becerilerde ilerleme kaydettim?
• Hangi alanlarda daha fazla gelişmeye ihtiyacım var?

Bu değerlendirmeyi gerçekten düzenli olarak yapmalısınız. Örneğin, her ayın sonunda, o ay içinde elde ettiğiniz başarıları ve karşılaştığınız zorlukları gözden geçirebilirsiniz. Bu, EŞİT Model’in hangi adımlarının işe yaradığını ve hangi adımlarda ise iyileştirme yapmanız gerektiğini anlamanıza yardımcı olur.

Burada çok önemli bir konu var. Yine Büyük Seçim yazısında da bahsettiğim gibi hedeflerinizi ve bu hedeflere ulaşma yolunda attığınız adımları yazılı olarak tutmalısınız. Böylece, ilerlemenizi somut bir şekilde takip edebilir ve motivasyonunuzu artırabilirsiniz.

Gelişiminizi izlemek için SMART hedefleri (Spesifik, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, Gerçekçi, Zamanla Sınırlı) kullanmak çok etkili bir yöntemdir. Bu hedefler, ilerlemenizi net bir şekilde gözlemlemenize ve hedeflerinize ulaşmak için EŞİT Model‘in İ’sini yani iterasyonu çalıştırmanızı ve daha gerçekçi planlar yapmanızı sağlar.

Aman dikkat! Kendi gelişiminizi izlerken, kendinizi başkalarıyla karşılaştırmaktan kaçının. Herkesin kariyer yolculuğu benzersizdir ve önemli olan, kendi hedeflerinize ve yetenek gelişiminize odaklanmaktır.

Sonuç

Kendi tecrübe ve bilgilerimden oluşturduğum EŞİT Model, henüz kariyerinin başında olan genç arkadaşlarımın kariyer yolculuklarını planlamalarını sağlayabileceğini düşündüğüm pratik ve etkili bir yaklaşım olabilir. Empati kurarak başlayıp, şablonları kullanarak zaman kazanır, iteratif düşünerek sürekli gelişir ve en nihayetinde, tüm bu süreci dikkatle takip ederek kendi gelişimlerini izleyebilirler.

EŞİT Model‘in bu yolculuğu daha bilinçli ve hedef odaklı bir şekilde yürütmenize yardımcı olacağını düşünüyorum. Bu adımları uygulayarak sadece başarılı olmanızı değil, aynı zamanda bu sürecin her adımından öğrenerek ve büyüyerek, daha anlamlı ve tatmin edici bir yol izlemenizi dilerim.

Sevgiler

Engin