Whatsapp, PayPal, Sikorsky… Ortak Yönleri: UKRAYNALI GİRİŞİMCİLER

Bugünlerde maalesef savaşla andığımız Ukrayna’nın aslında dünya girişimcilik ekosisteminde çok önemli bir konumu bulunuyor. StartupBlink tarafından ve 100 ülke – 1000 şehir kıyaslamasıyla yapılan 2021 Startup Ecosystem Report‘a göre, dünyadaki en kuvvetli startup ekosistemleri arasında 34. sırada yer almış ve Kiev, Avrupa’nın IT Hub’ı olarak nitelendirilmiştir. (Aynı araştırmada Türkiye 44. sırada yer alıyor.)

Grammarly, Gitlab, Bitfury, People.ai, Preply, Ajax Systems ve Jooble gibi adından sıkça söz ettiren girişimler Ukrayna’da doğarken, bugün hepimizin bildiği PayPal’in kurucu ortakları Max Levchin ve Alexander Galitsky gibi WhatsApp’ın kurucusu Jan Koum da Ukraynalıdır.

Dünyada ilk seri üretim helikopteri üreten ve yine birçoğumuzun aşina olduğu Igor Sikorsky de bir Ukraynalıydı. X-ışınlarını tıbbi amaçla ilk kullanan, sualtı kaynağını bulan ve çok daha fazlasını yapanlar da yine onlardı.

Ukrayna Nasıl Böyle Bir Başarıya Sahip Oldu?

Ukrayna, ülke çapında kurduğu IT programları sayesinde sadece startuplarıyla değil, aynı zamanda dünya çapında ünlü teknoloji şirketlerinin ofislerine ev sahipliği yapmasıyla da ünlü. Bunun arkasında birkaç temel neden var.

Bunlardan birisi, teknoloji ve dijital dönüşümü stratejik bir program olarak ele almış olmaları. Örneğin, ülkede bir Dijital Dönüşüm Bakanlığı bulunuyor. Bu Bakanlık, ülkenin teknolojik gelişim altyapısını planlıyor, denetliyor ve raporluyor.

İkincisi ise, farklı eğitim kademelerinde uyguladığı IT eğitim stratejileri. Aşağıdaki tabloda Dijital Dönüşüm Bakanlığı’nın 2021 verilerine göre ülkedeki toplam IT eğitimi veren kurumların sayısı yer alıyor. Buna göre ülke çapında toplam 387 kurum IT alanında eğitim veriyor.

Ukraynalı yazılımcılar, bu uzun dönemli strateji ve sabır sayesinde, Skill Value tarafından yapılan ve 250.000’den fazla testin sonucuna dayanan araştırmada, dünya çapında ilk 5’e girdiler. Aynı araştırmada Türkiye 49. sırada yer alırken ABD bile 27. sırada yer alıyor.

Yatırımlar ve Unicornlar

Ukrayna zor bir coğrafya. Yüzyıllardır savaşlar, göçler, baskılar, rejim değişiklikleri gibi etkenlerle uğraşırken bir yandan da kalkınmaya çalışıyor. Günümüzün en mühim konularından birisi olan bilgi teknolojileri alanında bu denli ilerleme katetmesi aslında çok büyük bir başarı. Bir taraftan nitelikli işgücü ve girişimci yetiştirirken diğer taraftan da beyin göçü ile mücadele ediyor. Bugünlerde ise muhtemelen tarihindeki en büyük beyin kayıplarını yaşıyor.

Yukarıdaki olumsuzluklara rağmen Ukrayna girişim ekosistemi yatırım anlamında çok yol almış. Yine bir saldırı ile boğuştuğu 2014’ten günümüze, startuplara yapılan toplam yatırım miktarı yaklaşık 14 kat artarak 571 Milyon USD’ye gelmiş.

Bugün itibariyle Ukrayna’da 2 decacorn ve 7 unicorn bulunuyor. Bunlar;

Grammarly

İngilizce yazıları analiz eden platform, Samsung’un klavyelerine entegre olduğu haberiyle beraber popülaritesini artırdı ve 13 Milyar Dolar değerleme üzerinden 200 Milyon Dolarlık yatırım aldı.

Gitlab

Yazılımcılar için uygulama ve araçlar geliştiren platform Nasdaq’ta halka arz edilmesinden sonra 11 Milyar Dolarlık değere ulaşarak decacorn oldu.

Bitfury

Kripto teknoloji şirketi olan ve dünyadaki en önemli blockchain yatırımlarının sahibi olan Bitfury’nin değeri yaklaşık 1,2 Milyar USD.

Peki Rusya?

Rusya da girişimcilik ekosisteminin yıldızı ülkeler arasında. Yine StartupBlink’in yaptığı araştırmada, Rusya ülke olarak en güçlü ekosistemler sıralamasında 17. sırada yer alırken, Moskova 9. sırada yer alarak ilk 10’daki şehirler arasında yerini bulmuş.

Kendi pazarı da oldukça tatmin edici büyüklükte olan Rusya, girişimcilerine sağladığı avantaj ve kolaylıklarla toplam ekosistem büyüklüğünü çok ciddi seviyelere taşımış durumda. Aralarında Yandex’in de bulunduğu 4 unicorn ve onlarca soonicorn (yakında unicorn olması beklenen girişimler) ile dünya girişimcilik ekosisteminin önemli oyuncularından birisi.

‘Savaşmasanız Olmaz Mı?’ Demek Geliyor İnsanın İçinden

Şimdi bu raporları ve verileri inceledikten sonra, gerçekten insanın içinden ‘yahu savaşmasanız olmaz mı?‘ demek geliyor. Bu kadar üretken beyinlere sahip iki ülke, girişimciler ve yatırımcılar tarafından kurulmuş milyonlarca hayal, yapılmış planlar… Hepsi erk uğruna, birkaç kişinin siyasi kariyerleri uğruna yok oluyor.

Tabii ki konuya önce insanlık açısından yaklaşıyorum ben de herkes gibi. Muhakkak ki önce can güvenliği, huzur, sağlık… 21. yüzyılda bu endişelerin artık mevzu bahis bile edilmemesi gerekiyorken, bilimde, eğitimde, teknolojide, tıpta, sanatta, sporda, edebiyatta ve girişimcilikteki yenilikleri izleyeceğimiz günlerin bir an önce tekrar geri gelmesi dileğiyle…

Sevgiler

Engin Alemdar